چوب دو سر طلا

به گزارش باشگاه آلومینیوم، اخیرا به دلیل برخی از سیاست‌های اقتصادی چین و کاهش میزان تقاضا و مصرف جهانی آلومینیوم، قیمت این فلز روند نزولی در پیش گرفت و به پایین‌ترین میزان خود در دو سال اخیر رسید. با این وجود پیش‌بینی می‌شود هم‌زمان با افزایش میزان مصرف آلومینیوم در صنایع مختلف، قیمت این فلز استراتژیک در مسیر صعودی حرکت کرده و مجددا به دوران قبل از افول قیمت‌ها بازگردد.

بی‌شک این موضوع بر فعالیت صنایع داخلی نیز تاثیر‌گذار خواهد بود زیرا در حال حاضر حدود ۸۰ درصد مواد اولیه مورد نیاز برای تولید آلومینیوم اولیه یعنی آلومینا، از طریق واردات تامین می‌شود و صنعت آلومینیوم کشور فقط در زمینه نیروی انسانی و انرژی دارای مزیت است. با توجه به اینکه صنعت آلومینیوم داخلی برای تامین مواد اولیه وابسته به واردات است، به همان میزانی که افزایش قیمت‌ آلومینیوم به نفع صنایع ‌بالادستی است، افزایش قیمت آلومینا نیز آن‌ها را تحت فشار قرار خواهد داد؛ در نتیجه همان طور که کاهش قیمت‌ها تاثیر چشمگیری بر حاشیه سود کل زنجیره آلومینیوم نداشت، افزایش قیمت‌ها نیز در سودآوری این زنجیره آنچنان موثر نخواهد بود.

در خصوص انرژی که یکی از مولفه‌های اساسی تولید آلومینیوم اولیه است، تولیدکنندگان داخلی به دلیل قیمت پایین آن نسبت به سایر رقبای خارجی دارای مزیت هستند اما این مزیت به دلیل عدم سرمایه‌گذاری‌های مناسب به منظور توسعه زیرساخت‌های تامین انرژی و در پی آن افزایش  محدودیت‌های انرژی در فصول مختلف سال، در خطر است. در رابطه با مواد اولیه باید گفت که ذخایر معدنی بوکسیت کشور محدود است؛ در حال حاضر فقط معدن جاجرم فعال است که آن هم پاسخگوی نیاز صنایع داخلی نیست. ضمن اینکه میزان بوکسیت خاک معدنی جاجرم کاهش یافته و در مقابل میزان باطله معدن و هزینه استخراج آن افزایش یافته است. متاسفانه معدن تاش هم علی‌رغم اینکه هزینه‌های زیادی صرف اکتشاف آن شده و دارای خاک معدنی با میزان بالای بوکسیت است، به دلیل اختلاف نظر برخی از مسئولان و سازمان‌های مربوطه، فعلا غیرفعال مانده است؛ بسیاری از رقیبان صنعت آلومینیوم ایران مانند کشورهای حوزه خلیج فارس، از این نوع مواهب طبیعی برخوردار نیستند و با شرکت در مناقصه‌های بین‌المللی، مواد اولیه مورد نیاز خود را خریداری می‌کنند؛ این در حالی است که تولیدکنندگان ایرانی به دلیل تحریم‌ها این امکان را نداشته و باید از طریق واسطه‌ها و با قیمت بالاتری، آلومینا را خریداری کنند.

علاوه‌براین موارد، تولیدکنندگان خارجی با سرمایه‌گذاری در معادن بوکسیت گینه و فرآوری مواد معدنی، آلومینای مورد نیاز خود را تامین می‌کنند؛ در صورتی که ایران قبل از این کشورها اقدام به سرمایه‌گذاری در معادن گینه کرده بود اما ‌پس از گذشت چندین سال و با وجود نیاز مبرم صنایع داخلی به آلومینا، خبری از بهره‌برداری و تامین مواد اولیه از این معادن نیست. اگر آلومینای کافی در اختیار تولیدکنندگان قرار داشت، صنعت آلومینیوم کشور برای تامین مواد اولیه با مشکل مواجه نمی‌شد؛ در این صورت افزایش قیمت آلومینیوم به نفع صنایع داخلی بود زیرا هزینه‌های تولید پوشش داده می‌شد و ارزآوری و اشتغال‌زایی افزایش می‌یافت؛ متاسفانه عدم بهره‌برداری از معادن بوکسیت فرامرزی باعث شده تا تولیدکنندگان، مواد اولیه را با قیمت بیشتری خریداری کرده و از سود نهایی آن‌ها علی‌رغم افزایش قیمت آلومینیوم، کاسته شود.

مسئله دیگری که باید در نظر داشت، تفاوت قیمت آلومینیوم در بازارهای داخلی و بازارهای خارجی است که این موضوع از گذشته تا به امروز وجود داشته و همواره قیمت‌ آلومینیوم صادراتی، پایین‌تر از قیمت‌ آلومینیوم عرضه شده در کشور است. تولیدکنندگان صنایع ‌پایین‌دستی علی‌رغم کاهش قیمت‌های جهانی، آلومینیوم را با قیمت‌ بالاتری خریداری می‌کنند که ممکن است در زمان افزایش قیمت‌ها، این تفاوت قیمت به رقم قابل‌توجهی نیز برسد.

علاوه بر اختلاف قیمت‌های داخلی و خارجی آلومینیوم، چالش دیگری که صنایع پایین‌دستی را تحت فشار قرار می‌دهد، تامین سرمایه در گردش کافی است. متاسفانه در حال حاضر اکثر صنایع در کشور با مشکل افزایش هزینه‌های تولید و کمبود نقدینگی دست به گریبان هستند. تولیدکنندگان برای خرید مواد اولیه مورد نیاز خود، باید سرمایه بیشتری نسبت به گذشته در اختیار داشته باشند اما با توجه به سیاست‌های انقباضی دولت و بانک‌ها در خصوص تامین مالی بنگاه‌های اقتصادی از طریق ارائه تسهیلات بانکی، نمی‌توان به این مسئله خوش‌بین بود. اگر تغییری در این سیاست‌‎ها به وجود نیاید، هم‌زمان با افزایش قیمت‌ها، فعالان صنایع پایین‌دستی با مشکلات بیشتری مواجه خواهند شد.

یادداشت: آریا صادق‌نیت حقیقی _ دبیرکل سندیکای تولیدکنندگان صنایع آلومینیوم ایران

منبع: ‌فلزات آنلاین