نرخ آلومینیوم در مدار رشد

به گزارش باشگاه آلومینیوم به نقل از صمت، رشد قیمت ارزنیمایی و دلار آزاد به‌عنوان یکی از اصلی‌ترین دلایل رشد قیمت این فلز مطرح می‌شود، چراکه زمینه ورود نقدینگی را به بازارهای کالایی فراهم کرده است. در این میان، آلومینیوم نیز از این شرایط بی‌بهره نمانده است.

در ادامه دلایل دیگری مانند رشد نرخ فروش آلومینیوم در بورس فلزات لندن به‌عنوان دیگر علت اصلی این افزایش قیمت مطرح می‌شود. در چنین شرایطی بدون تردید قیمت محصولات نهایی آلومینیومی نیز رشد قابل‌ملاحظه‌ای خواهد داشت. اما این سوال مطرح می‌شود که آیا بازار کشش این رشد قیمتی را دارد؟

یا تولیدکنندگان محصولات پایین‌دستی باید منتظر رکود در بازار خرید و حتی جایگزینی کالاهای آلومینیومی با محصولات جایگزین باشند؟

برای بررسی موضوعات مطرح‌شده و تاثیر این رشد بر عملکرد صنایع پایین‌دستی آلومینیومی کشور با فعالان این صنعت گفت‌وگو کرده‌ایم.

روند رو به رشد از مدت‌ها قبل آغاز شد

هوشنگ گودرزی، رئیس سندیکای صنایع آلومینیوم ایران در تشریح دلایل رشد قیمت پایه آلومینیوم در بورس کالا گفت: روند رو به رشد قیمت شمش آلومینیوم از چند ماه قبل آغاز شد. در ابتدای امر انتشار اخباری مبنی بر تعدیل در تامین ارز مورد نیاز صنایع بالادستی برای خرید مواد اولیه تولید یعنی آلومینا، این وقفه را ایجاد کرد. تولیدکنندگان صنایع بالادستی آلومینیوم کشور از روند تامین ارز موردنیاز خود نگران شدند و درنتیجه برای مدتی از عرضه شمش آلومینیوم در بورس کالا خودداری کردند. همین موضوع نیز زمینه رشد قابل‌توجه این فلز را از ۲۸۰۰۰ تومان به ازای هر کیلوگرم تا ۵۰ هزار تومان به‌ازای هرکیلوگرم فراهم کرد. وی افزود: در ادامه رایزنی و نشست‌های بسیاری میان شرکت‌های بالادستی تولیدکننده شمش، سندیکای صنایع آلومینیوم، کارگروه آلومینیوم ستاد تنظیم بازار و متولیان امر در سازمان ایمیدرو برگزار و درنهایت مقرر شد نیمی از ارز موردنیاز این تولیدکنندگان با کمک وزارت صنعت، معدن و تجارت و از محل صادرات فولاد، روی و مس تامین شود. مابقی آن را نیز خود شرکت‌ها از محل صادرات محصولات‌شان تامین کنند. در ادامه نیز میزان عرضه هریک از شرکت‌های تولیدکننده شمش به بازار بورس تعیین شد. درحال‌حاضر هر هفته حدود ۵۰۰۰ تن شمش آلومینیوم در بورس کالا عرضه می‌شود و درنتیجه اجرای این استراتژی، آرامش به بازار آلومینیوم بازگشت.

موج دوم رشد قیمتی

گودرزی افزود: دلایل یادشده موج نخست رشد قیمت آلومینیوم را رهبری کرد، اما در ۲ هفته گذشته باز هم شاهد افزایش قابل‌توجه قیمت پایه این فلز در عرضه‌های بورس کالا بودیم. بخشی از این افزایش قیمت را باید ناشی از رشد قیمت آلومینیوم در بورس فلزات لندن دانست، چراکه قیمت این فلز در بازار داخلی براساس نرخ‌های جهانی محاسبه می‌شود. از سوی دیگر، شاهد رشد مجدد نرخ ارز در بازار داخلی بودیم. هر دو عامل یادشده به‌طور مستقیم در تعیین قیمت آلومینیوم اثرگذار هستند.

خطر در کمین صنایع آلومینیومی

رئیس سندیکای صنایع آلومینیوم ایران در پاسخ به سوالی مبنی بر تاثیر این رشد قیمت بر عملکرد صنایع پایین‌دستی گفت: افزایش قیمت‌ها به‌تدریج پذیرفته می‌شود و تاثیر خود را بر قیمت نهایی تولید می‌گذارد. اما این روند رو به رشد بر عملکرد صنایع پایین‌دستی بسته به نوع محصول تولیدی اثرات متفاوتی دارد، چراکه امکان جایگزینی برخی محصولات نهایی آلومینیومی با دیگر کالاها وجود دارد. این جایگزینی در بلندمدت آثار منفی و نامطلوبی را به‌دنبال دارد اما در کوتاه‌مدت موردتوجه نیست. وی افزود: به‌عنوان نمونه، رشد قیمت بیلت آلومینیومی زمینه افزایش نرخ پروفیل را فراهم می‌کند. در چنین شرایطی مصرف‌کنندگان ترجیح می‌دهند به جای پروفیل آلومینیومی از پروفیل فولادی استفاده کنند. قیمت پروفیل فولادی به مراتب کمتر از محصولات مشابه آلومینیومی است. البته استفاده از آلومینیوم در مقایسه با فولاد مزیت‌هایی دارد: ازجمله آنکه بسیار سبک‌تر است. یا نیاز به مراقبت کمتری دارد. اما در شرایط رشد قیمت‌ها، مصرف‌کنندگان سود بلندمدت را درنظر نمی‌گیرند و رغبت بیشتری نسبت به محصولات مشابه با کیفیت پایین‌تر نشان می‌دهند. گودرزی با اشاره به کاربرد آلومینیوم در ساخت ظروف یک‌بار مصرف گفت: این صنعت به‌طور مستقیم با سلامت انسان‌ها در ارتباط است.

اما در چنین موقعیتی مصرف‌کننده‌ها به سمت استفاده از ظروف یک‌بار مصرف ارزان‌تر و حتی غیراستاندارد سوق پیدا می‌کنند. محصولاتی که از نظر بهداشتی مورد تایید نیستند اما هیچ نظارتی هم بر روند تولید و فروش آنها وجود ندارد. اثرات بلندمدت مصرف آنها نیز در سلامت مردم در بلندمدت مشاهده می‌شود. وی افزود: این رشد قیمتی حتی خود را در روند قیمت‌گذاری و تولید بسیاری از محصولات نهایی نیز نشان خواهد داد. به‌عنوان نمونه، می‌توان به روند تولید خودرو اشاره کرد. آلومینیوم فلزی پرکاربرد در ساخت خودرو است. در چنین موقعیتی این روند رو به رشد قیمتی در عملکرد خودروسازان نیز موثر است چراکه بخش اعظمی از قطعات خودروها از آلومینیوم ساخته می‌شود. افزایش قیمت آلومینیوم باعث رشد نرخ تمام‌شده خودرو می‌شود. درنتیجه خودروسازان یا ناچار به افزایش محصول نهایی خود هستند یا از دیگر قطعات جایگزین آلومینیومی در تولید قطعات خودرو استفاده می‌کنند. به‌عنوان نمونه، شاهد جایگزینی رینگ‌های فولادی با رینگ آلومینیومی خواهیم بود؛ بنابراین وزن خودرو افزایش می‌یابد که به منزله رشد مصرف سوخت در خودروها خواهد بود.

صادرات محدودتر می‌شود

رئیس سندیکای صنایع آلومینیوم افزود: درنتیجه این رشد قیمتی صادرات محصولات صنایع پایین‌دستی محدود می‌شود چراکه قیمت تمام‌شده این محصولات به‌شدت افزایش پیدا می‌کند و دیگر قابلیت رقابت در بازارهای جهانی را نخواهد داشت. گودرزی تاکید کرد: درحال‌حاضر، شمش آلومینیوم در بازار داخلی حدود ۲۰۰ دلار گران‌تر از نرخ فروش این محصول در بازار جهانی معامله می‌شود. در چنین شرایطی طبیعی است که یا صادرات متوقف می‌شود یا بسیار محدود خواهد شد. وی در پایان گفت: حواشی جانبی متعددی در انتظار این صنعت است و با وجود کمبود ارز در کشور و شرایط خاص و ویژه‌ای که در آن قرار داریم، این چالش‌ها اجتناب‌ناپذیر هستند. در چنین موقعیتی از همه تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان انتظار می‌رود در سایه همفکری و همکاری برای گذر از این بحران تلاش کنند.

نگاهی به‌دلایل رشد قیمت آلومینیوم

آریا صادق نیت‌حقیقی، عضو هیات مدیره سندیکای صنایع آلومینیوم ایران تاکید کرد: قیمت آلومینیوم متاثر از رشد نرخ جهانی این فلز در بورس فلزات لندن، افزایش یافته است، چراکه این نرخ به‌طور مستقیم در روند قیمت‌گذاری آلومینیوم در بورس کالای ایران، محاسبه می‌شود. وی در ادامه افزود: در همین حال نرخ دلار نیز در این بازه زمانی در مسیر صعود قرار گرفته است؛ کما اینکه در ۲ هفته اخیر شاهد رشد قیمت ارز نیمایی از ۱۹۰۰۰ تومان به ۲۲۰۰۰ تومان بودیم. رشد یادشده قابل توجه است و زمینه افزایش قیمت‌ها را فراهم کرد. حقیقی گفت: رشد نرخ ارز ظرف دو هفته اخیر فقط بازار خرید و فروش آلومینیوم را متاثر نکرده، بلکه روند افزایش قیمت سایر فلزات را نیز فراهم کرده است.

وی درباره میزان رقابت بر قیمت پایه عرضه آلومینیوم در بورس کالا اظهارکرد: با توجه به نظم گرفتن عرضه‌ها طی هفته‌های گذشته، از شدت رقابت برای خرید شمش آلومینیوم در بورس کالا کاسته شده و این معاملات کنترل شده‌تر از قبل هستند. با این وجود، انتظار برای تداوم روند صعودی قیمت‌ها در هفته‌های آینده موجب می‌شود تولیدکنندگان صنایع پایین‌دستی راغب باشند مواد اولیه مورد نیاز خود را هرچه زودتر خریداری کنند. همین موضوع نیز رقابت محدودی را برای خرید شمش از بورس کالا پدید آورده است؛ اما این رقابت آنقدرها هم چشمگیر نیست.

صنایع پایین‌دستی متاثر از رشد قیمت‌ها

عضو هیات مدیره سندیکای صنایع آلومینیوم در پاسخ به سوالی مبنی بر تاثیر این رشد قیمتی بر عملکرد صنایع پایین‌دستی آلومینیوم گفت: چنانچه بازار خرید و فروش محصولات آلومینیومی زنده بماند، داد و ستد به‌درستی انجام شود، با رکود قابل‌توجهی در خرید و فروش و معاملات روبه‌رو نشویم، مطالبات از طرف‌های دولتی به موقع وصول شود و در همین حال نقدینگی همچنان در گردش باشد، تاثیر رشد قابل‌توجه قیمت شمش بر عملکرد صنایع پایین‌دستی به حداقل می‌رسد، چراکه این تولیدکنندگان به‌ازای رشد قیمت مواد اولیه، محصولات خود را با قیمت بالاتری به فروش می‌رسانند؛ یعنی رشد قیمتی به پله‌های بعدی منتقل می‌شود. وی افزود: البته چالش‌هایی در این مسیر وجود دارد. ازجمله آنکه برخی خریداران محصولات آلومینیومی، به‌نوعی وابسته به دولت هستند؛ درنتیجه از پذیرش این رشد قیمتی سر باز می‌زنند. در چنین شرایطی فقط تولیدکننده نهایی متضرر می‌شود.

البته این رشد قیمتی حتی در بهترین وضعیت باز هم در عملکرد تولیدکنندگان متاثر است، چراکه با رشد قیمت مواد اولیه، تولیدکنندگان به سرمایه در گردش بیشتری برای تداوم فعالیت تولیدی خود نیاز خواهند داشت.

حقیقی افزود: کاهش توان تولید مصرف‌کننده نهایی از دیگر مشکلاتی است که در سایه رشد قیمت‌ها فراهم می‌شود. درنتیجه از یک‌سو با رکود در بازار از میزان نقدینگی تولیدکننده‌ها کاسته می‌شود و از سوی دیگر، محصولات ارزان‌تری جایگزین محصولات آلومینیومی می‌شوند. این دست محصولات اغلب کیفیت پایین‌تری در مقایسه با کالاهای آلومینیومی دارند، اما در شرایط رشد قیمتی، استقبال از خرید آنها بیشتر می‌شود.

وی در پیش‌بینی آینده بازار آلومینیوم گفت: همانطور که پیش‌تر هم اشاره شد بخش قابل‌توجهی از قیمت‌ها در این بازار از نرخ دلار متاثر می‌شود. اما در شرایط حاکم بر اقتصاد کشور و با توجه به نابسامانی‌های اقتصادی، امکان پیش‌بینی قیمت دلار در آینده حتی از سوی دولت هم ممکن به‌نظر نمی‌رسد. با این وجود چنانچه دولت بتواند رشد نرخ دلار را مهار کند و اراده‌ای برای این کنترل قیمت داشته باشد، امکان کنترل بازار آلومینیوم و حتی سایر فلزات وجود دارد.

سخن پایانی

در ماه‌های گذشته و تحت‌تاثیر عوامل گوناگون قیمت شمش آلومینیوم در بازار داخلی به‌شدت افزایش یافته است. بدون تردید این رشد قیمتی بر عملکرد صنایع پایین‌دستی اثر دارد، چراکه از یک‌سو برای خرید محصولات نهایی خود به سرمایه در گردش بیشتری نیاز دارند و از سوی دیگر نیز رغبت خریداران به محصولات نهایی آلومینیومی کاسته می‌شود؛ یعنی خریداران ترجیح می‌دهند محصولات مشابه را با قیمت پایین‌تر حتی با اذعان به کیفیت کمتر خریداری کنند؛ بنابراین نتایج این گرانی قیمت سر درازی دارد و در دوره‌های مختلف خود را نشان می‌دهد.