توسعه صنعت آلومینیوم، مستلزم نگاهی همه‌جانبه و توسعه‌محور

به گزارش باشگاه آلومینیوم، در این بین، شرکت آلومینیوم المهدی به عنوان یکی از بازیگران اصلی صنعت آلومینیوم کشور به شمار می‌آید که هدف‌گذاری اصلی خود را بر تحقق طرفیت اسمی تا پایان سال ۱۴۰۵ قرار داده است و در همین مسیر، راهبردها و برنامه‌های فراگیر و همه‌جانبه‌ای را در دست اجرا دارد. در همین راستا، فلزات‌آنلاین گفت‌وگویی با سعید برخورداری، معاون بازرگانی شرکت آلومینیوم المهدی تدارک دیده است که متن کامل آن را در ادامه خواهید خواند:

ارزیابی جنابعالی از نقش و اهمیت صنعت آلومینیوم در آینده ایران و جهان چیست؟

تقاضای جهانی آلومینیوم متاثر از ابرروندهای حاکم بر اقتصاد جهانی و رشد صنایعی نظیر خودروهای الکتریکی، هوافضا، ساختمان و انرژی‌های تجدیدپذیر، به طور مداوم در حال افزایش است و پیش‌بینی می‌شود بازار آلومینیوم جهان در سال آتی به ویژه در آسیا و اروپا رشد چشمگیری را تجربه کند. از طرفی، باید توجه داشت که آینده صنعت آلومینیوم با حرکت در مسیر تولید سبز و استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر به سمت کاهش انتشار دی‌اکسید کربن و افزایش بهره‌وری هدایت می‌شود و تولیدکنندگان بزرگ جهان نظیر چین و کانادا نیز سرمایه‌گذاری‌های قابل‌توجهی در این حوزه کرده‌اند؛ اگرچه چین به عنوان بزرگ‌ترین تولیدکننده آلومینیوم، همچنان بازیگر اصلی بازار جهانی به شمار می‌آید اما کشورهای دیگری مانند هند، روسیه و امارات متحده عربی نیز در حال افزایش ظرفیت تولید و سهم بازار خود هستند. در این بین، ایران نیز از مزیت‌های مناسبی برای توسعه صنعت آلومینیوم برخوردار است. از یک سو، دسترسی به منابع عظیم گاز طبیعی و از سوی دیگر، وجود ذخایر بوکسیت در کشور، پتانسیل توسعه زنجیره تولید داخلی را افزایش می‌دهد. علاوه‌براین، موقعیت جغرافیایی و نزدیکی به بازارهای منطقه‌ای خاورمیانه، اروپا و آسیای شرقی مزیتی رقابتی را برای صادرات فراهم می‌کند.

توسعه صنعت آلومینیوم در ایران به عنوان یکی از کشورهای مطرح معدنی و فلزی دنیا با چه چالش‌هایی مواجه است؟

با این حال، استفاده از این ظرفیت‌ها، خود با موانعی مواجه است. نخست تحریم‌ها و محدودیت‌های مالی و تجاری ناشی از آن‌ها، مانع از رشد صادرات و ورود فناوری‌های پیشرفته می‌شود. تحریم‌ها باعث محدودیت در انتقال مالی، حمل‌ونقل بین‌المللی و دستیابی به بازارهای جهانی می‌شوند و رقابت با تولیدکنندگان خارجی را دشوار می‌سازند. علاوه‌براین، زنجیره تامین ناپایدار و ناکافی بودن زیرساخت‌ها و ضعف در حمل‌ونقل ریلی، بنادر و زیرساخت‌های انرژی، روند توسعه صنعت آلومینیوم را محدود می‌کند و باعث افزایش هزینه‌ها و کاهش توان رقابت در بازارهای صادراتی می‌شود. موضوع ناترازی انرژی در حال حاضر تولیدکنندگان آلومینیوم را در مضیقه گذاشته و باعث شده است که تولیدکنندگان نتوانند با ظرفیت کامل خود فعالیت کنند و ضرر و زیان هنگفتی به صنعت آلومینیوم وارد شود. این مسئله نیز موجب شده است که حتی کارفرمایان با ریسک عدم تحویل به موقع کالا توسط شرکت‌‎های داخلی مواجه شوند. معضل دیگر، تحقق کیفیت و استانداردها است؛ چراکه کماکان برخی از تولیدکنندگان هنوز در دستیابی به استانداردهای بین‌المللی مشکلاتی دارند. علاوه‌براین، نوسانات نرخ ارز باعث کاهش توان برنامه‌ریزی تولیدکنندگان در حوزه صادرات می‌شود.

جنابعالی چه راهکارهایی را به منظور رفع معضلات مذکور در صنعت آلومینیوم کشور پیشنهاد می‌کنید؟

با توجه به چالش‌های مطرح‌ شده، توسعه صنعت آلومینیوم و تبدیل شدن به یکی از تولیدکنندگان و صادرکنندگان برتر منطقه، مستلزم اتخاذ رویکردها و تدابیر کلیدی و ویژه‌ای است. یکی از مهم‌ترین این موارد، سرمایه‌گذاری در فناوری‌های پیشرفته است؛ به طوری که فرایندهای تولید آلومینیوم به‌روزرسانی شوند و از انرژی‌های تجدیدپذیر برای تولید آلومینیوم سبز استفاده شود. موضوع حائز اهمیت دیگر، توسعه دیپلماسی اقتصادی و تنوع‌بخشی به بازارهای صادراتی است. توسعه بازارهای جدید در آسیا، آفریقا و آمریکای جنوبی و کاهش وابستگی به یک بازار خاص، توان و عملکرد صنعت آلومینیوم را بهبود می‌بخشد. علاوه‌براین، با توجه به نگاه صادرات‌محور صنعت آلومینیوم، تقویت و توسعه نهادهای دولتی و خصوصی برای حمایت از صادرات، ارائه مشوق‌ها و تسهیل فرایندهای تجاری بین‌المللی ضروری به نظر می‌رسد. موضوع حائز اهمیت دیگر، توسعه زیرساخت‌ها است. ارتقای ظرفیت‌های بنادر، حمل ریلی و نیروگاه‌های برق، الزام اساسی افزایش بهره‌وری و کاهش هزینه‌ها به شمار می‌آید. همچنین افزایش همکاری‌های منطقه‌ای از طریق ایجاد توافق‌نامه‌های تجاری با کشورهای همسایه و سرمایه‌گذاری مشترک برای توسعه زنجیره تامین منطقه‌ای، از جمله مهم‌ترین راهکارها برای تبدیل ایران به بازیگر برتر منطقه به شمار می‌آید. با توجه به این رویکردها، ایران می‌تواند نقش مهمی در بازارهای بین‌المللی آلومینیوم ایفا کند؛ به ویژه اگر موانع تحریمی کاهش یابد و اصلاحات اقتصادی زیرساختی به طور جدی دنبال شوند.

حوزه بازرگانی به طور مشخص در کارخانه‌های تولید آلومینیوم چه اهدافی را دنبال می‌کند و چه عواملی در این حوزه تاثیرگذار هستند؟

عملکرد صنعت آلومینیوم و رشد تولید، توسعه بازار و بازرگانی آن تحت تاثیر عوامل حیاتی، مهم و تعیین‌کننده‌ای قرار دارد که هریک از آن‌ها می‌توانند فرصت‌ها و یا ریسک‌های مهمی را به دنبال داشته باشند. از این رو، موفقیت در حوزه بازرگانی این صنعت، مستلزم تحلیل عوامل مذکور و نیز تدوین استراتژی‌های مثبت و سازنده برای مدیریت ریسک‌ها و افزایش رقابت‌پذیری است. در واقع تحلیل عوامل موثر در بحث بازرگانی صنعت آلومینیوم از هفت منظر عوامل اقتصادی، عوامل عرضه و تقاضا، عوامل قانونی و سیاسی، عوامل تکنولوژیک، عوامل بازارهای صادراتی، عوامل اجتماعی و فرهنگی و عوامل زیرساختی قابل انجام است. نوسانات قیمت‌های جهانی آلومینیوم، نرخ تورم داخلی و تلاطمات نرخ ارز، از جمله مهم‌ترین عوامل اقتصادی به شمار می‌آیند. از طرفی، قیمت آلومینیوم در بازارهای جهانی به دلیل تغییرات عرضه و تقاضا، هزینه انرژی و نوسانات اقتصادی جهان تغییر پیدا می‌کند. از سوی دیگر، تغییرات نرخ ارز به شکل مستقیم بر قیمت صادرات و واردات محصولات تاثیر می‌گذارد و می‌تواند رقابت‌پذیری صادرکنندگان را تحت تاثیر قرار دهد. علاوه‌براین، باید توجه داشت که افزایش هزینه‌های تولید ناشی از تورم، قیمت نهایی محصولات آلومینیومی را افزایش می‌دهد و بر تقاضا تاثیر می‌گذارد. در تحلیل حوزه بازرگانی آلومینیوم از بعد عوامل عرضه و تقاضا، میزان ظرفیت و تولید آلومینیوم در کشور و توانایی تامین نیاز بازار داخلی یکی از این عوامل کلیدی است. همچنین باید در نظر داشت که صنایعی مانند خودروسازی، ساختمان، بسته‌بندی و صنایع برق و الکترونیک بزرگ‌ترین مصرف‌کنندگان آلومینیوم هستند و رشد یا رکود در این صنایع به طور مستقیم بر بازار تاثیر می‌گذارد. در این بین، موضوع دسترسی به مواد  اولیه مانند بوکسیت و آلومینا و همچنین انرژی (برق) برای تولید آلومینیوم از اهمیت بالایی برخوردار است. عوامل قانونی و سیاسی نیز از جنبه‌های مختلف می‌توانند عملکرد صنعت آلومینیوم و صادرات آن را تحت تاثیر قرار دهند. یکی از این عوامل، تحریم‌ها هستند که می‌توانند صادرات آلومینیوم را دشوار کنند و یا هزینه‌ها را افزایش دهند. همچنین تعرفه‌های واردات و صادرات می‌توانند بر رقابت‌پذیری محصولات داخلی در برابر واردات و یا توسعه بازارهای صادراتی تاثیر بگذارند. علاوه‌براین، یکی از عوامل قانونی موثر، مقررات زیست‌محیطی هستند. قوانین مربوط به مصرف انرژی و کاهش انتشار کربن، تولیدکنندگان آلومینیوم را ملزم به به استفاده از فناوری‌های جدید می‌کند که این مسئله نیز می‌تواند هزینه‌های تولید را به میزان چشمگیری افزایش دهد.

در تحلیل عوامل تکنولوژیک نیز دو موضوع از اهمیت بالایی برخوردارند. نخست، فناوری‌های تولید که به‌کارگیری فناوری‌های جدید و پیشرفته‌تر می‌تواند هزینه‌های تولید را کاهش و بهره‌وری را افزایش دهد. موضوع دوم نیز تحولات در بازیافت آلومینیوم است. بهبود و رشد فناوری‌های بازیافت آلومینیوم، باعث کاهش نیاز به مواد خام اولیه می‌شود و به این ترتیب تاثیر زیادی را بر عرضه و تقاضای این فلز خواهد داشت. باید توجه کرد که صنعت آلومینیوم ایران، صنعتی صادرات‌محور و ارزآور است و به همین جهت عوامل بازارهای صادراتی، اهمیت ویژه‌ای برای آن دارد. یکی از مهم‌ترین این عوامل، روند رشد تقاضای جهانی آلومینیوم است. در واقع توسعه اقتصادی در بازارهای هدف مانند چین، هند و اروپا می‌تواند تقاضای آلومینیوم را افزایش دهد و به این ترتیب فرصت‌های جدیدی را برای رشد صادرات آلومینیوم برای کشور ایجاد کند؛ البته باید توجه داشت که فضای رقابت در بازارهای بین‌المللی و وجود رقبایی از کشورهای چین، روسیه و هند، بر سهم بازارهای صادراتی ایران تاثیر می‌گذارد. در این راستا، کیفیت محصولات یکی از عوامل کلیدی محسوب می‌شود که نقش مهمی را در جذب مشتریان خارجی دارد. یکی از ابعاد دیگر مولفه‌های موثر بر عملکرد و بازرگانی صنعت آلومینیوم، عوامل اجتماعی و فرهنگی هستند. افزایش آگاهی عمومی درباره بازیافت، یکی از عوامل یاد شده است که می‌تواند تقاصا برای محصولات بازیافتی آلومینیومی را تقویت کند. همچنین، تغییر سلیقه مشتریان و تمایل به استفاده از مواد سبک‌تر و بادوام‌تر در صنایع خودروسازی و هوافضا موجب رشد تقاضا برای آلومینیوم می‌شود. در کنار موارد مذکور، زیرساخت‌های تولید و انرژی و نیز حمل‌ونقل و لجستیک، از جمله مهم‌ترین عوامل زیرساختی موثر بر عملکرد صنعت و بازرگانی آلومینیوم محسوب می‌شوند زیرا از طرفی هزینه و کیفیت حمل‌ونقل داخلی و بین‌المللی نقش مهمی در قیمت تمام‌ شده و رقابت‌پذیری محصول دارد و از سوی دیگر، صنایع آلومینیوم وابستگی شدیدی به مصرف انرژی دارند و به همین سبب دسترسی به برق ارزان و پایدار، عنصری کلیدی برای این صنعت تلقی می‌شود.

رویکردها و استراتژی‌های شرکت آلومینیوم المهدی در راستای تحقق ظرفیت اسمی تولید در افق ۱۴۰۵ چیست؟

شرکت آلومینیوم المهدی، یکی از بازیگران اصلی صنعت آلومینیوم در ایران  به شمار می‌آید که در سال‌های اخیر تلاش داشته است با تمرکز با رشد تولید و فروش، ضمن تامین بازار داخلی، به جایگاه مناسبی در بازارهای صادراتی نیز دست یابد. در همین راستا، این شرکت برنامه‌ها و طرح‌های توسعه‌ای و اجرایی مختلفی را در دستور کار خود قرار داده است تا به این ترتیب اهداف چشم‌انداز سال ۱۴۰۵ خود را مبنی بر رسیدن به ظرفیت اسمی محقق کند. در همین راستا، شرکت آلومینیوم المهدی بهره‌برداری از فازهای جدید نیروگاه سیکل ترکیبی و نیز احداث کمپرسورخانه با سرمایه‌گذاری پنج میلیون دلار با هدف تامین هوای فشرده پایدار و همچنین بهینه‌سازی فرایندهای تولید و کوره‌ها برای کاهش هزینه‌ها و افزایش بهره‌وری را در دستور کار قرار داده است. این شرکت در تلاش است تا ضمن افزایش ظرفیت تولید، تنوع بیشتری را به محصولات خود ببخشد و با توسعه و عرضه محصولات جدید مبتنی بر آلومینیوم، مشتریان جدیدی را در صنایع مختلف مانند ساختمان، خودروسازی و بسته‌بندی جذب کند. گفتنی است که شرکت آلومینیوم المهدی علاوه بر راهبردهای توسعه‌ای، توجه ویژه‌ای را نیز به ایجاد فرصت‌های شغلی پایدار و همکاری با صنایع داخلی برای تقویت زنجیره تامین دارد و تلاش می‌کند تا با سرمایه‌گذاری در حوزه لجستیک، کارایی زنجیره تامین و لجستیک را نیز برای تضمین تحویل به موقع محصولات در بازارهای داخلی و خارجی بهبود ببخشد. این شرکت همچنین تاکید ویژه‌ای را نیز بر توسعه متوازن زنجیره تولید آلومینیوم در کشور دارد تا تمامی صنایع مرتبط (از بالادست تا پایین‌دست) از این توسعه منتفع شوند.

در خصوص راهبرد اصلی شرکت آلومینیوم المهدی در حوزه بازرگانی و اهداف صادراتی این شرکت نیز توضیحاتی ارائه بفرمایید.

راهبرد اصلی شرکت آلومینیوم المهدی در حوزه بازرگانی، نگاهی متوازن به تامین نیاز داخل و توسعه بازارهای صادراتی است. این شرکت بخشی از تولیدات خود را به صورت هفتگی در بورس کالا عرضه می‌کند که این مسئله به شفافیت و توسعه بازار فروش کمک می‌کند. در کنار این مسئله، شرکت آلومینیوم المهدی همواره در تلاش برای ورود به بازارهای بین‌المللی جدید از طریق ارائه قیمت‌های رقابتی، تضمین کیفیت بالا و ایجاد همکاری با توزیع‌کنندگان جهانی است. در همین مسیر نیز استراتژی‌های بازاریابی سازنده و کارآمدی اتخاذ شده است میزان دیده‌ شدن برند آلومینیوم المهدی از طریق کمپین‌های بازاریابی هدفمند، نمایشگاه‌های تجاری و حضور در رویدادهای صنعتی افزایش یابد. در اینجا، ذکر این نکته ضروری بوده که یکی از مزیت‌های ویژه شرکت آلومینیوم المهدی، قرارگیری در منطقه ویژه اقتصادی صنایع معدنی و فلزی خلیج‌ فارس است. این منطقه دارای اسکله‌های اختصاصی برای تخلیه و بارگیری مواد معدنی و کالاها است و به شبکه ریلی بندرعباس و جاده‌های مناسب دسترسی دارد که زمینه تسهیل صادرات به بازارهای خارجی را فراهم می‌آورد. همچنین این منطقه به دلیل نزدیکی به آب‌های آزاد و بنادر شهید رجایی و شهید باهنر، فرصت‌ مناسبی را برای کاهش هزینه‌های حمل‌ونقل دریایی و دسترسی به بازارهای خاورمیانه و آسیا فراهم می‌سازد. شرکت آلومینیوم المهدی نیز تلاش می‌کند تا از این مزیت‌ها برای توسعه سهم خود در بازارهای خارجی و تقویت جایگاه صادراتی خود بهره بگیرد.