لازمه عبور از بحران تحریم، تدوین استراتژی جدید است

در همین خصوص، فلزات آنلاین گفتگویی با اردشیر سعدمحمدی، معاون طرح‌های توسعه معدن و صنایع معدنی ایمیدرو انجام داده است که در این گفتگو او اعتقاد دارد، باید با تدوین استراتژی صحیح، تنش‌های احتمالی وارده به صنایع را به حداقل کاهش داد. وی حمایت از تولید داخل و تعیین اولویت‌بندی جدید را راه‌حل عبور از این مشکل می‌داند. متن کامل این گفت‌وگو را در ادامه می‌خوانید.

آیا از ظرفیت‌ها و فرصت‌های برجام برای بخش معدن و صنایع معدنی کشور به درستی استفاده شد؟ در شرایط کنونی چه سیاست‌هایی باید اتخاذ شود تا تولید کشور در حوزه‌های مختلف آسیب نبیند؟

بدون شک با تصویب برجام، فضای آزادانه‌تری برای فعالیت اقتصادی در حوزه‌های مختلف از جمله در بخش  معدن و صنایع معدنی گشوده شد. اما بهره‌گیری موفق از این شرایط موضوع دیگری است. به اعتقاد بسیاری از کارشناسان و با توجه به شواهد موجود، انتظار می‌رفت که از این فرصت به نحو شایسته‌تری استفاده شود. عامل موفقیت را باید در برنامه‌ریزی دقیق برای استفاده از شرایط دانست.

به هرحال اکنون شرایط تغییر کرده است و باید برای عملکرد صحیح در این موقعیت برنامه‌ریزی کرد. توجه به این نکته ضروری به‌نظر می‌رسد که ما در گذشته هم شزایط تحریم را پشت سر گذاشته‌ایم و در آن شرایط هم امکان صادرات را برای بسیاری از تولیدات فراهم کردیم. اما اکنون شرایط تغییر کرده است. بنابراین دولت باید از هم‌اکنون به فکر یافتن راه حل‌های جدید باشد و تمهیدات لازم برای فروش تولیدات کشور را در بازارهای بین‌المللی فراهم آورد. تا بدین روش، آسیبی به تولیدکنندگان وارد نشود یا این آسیب به حداقل کاهش یابد. استفاده از تجارب بخش خصوصی در تصمیم‌گیری‌ها می‌تواند بسیار موثر باشد.

در موقعیت کنونی، باید به تولید به‌عنوان امری کلیدی نگاه کرد تا از یک سو بتوان میزان تولید و بهره‌وری را افزایش داد و از سوی دیگر نیز، به رشد ارزش تولید ناخالص داخلی کمک کرد.

هرچند که در شرایط کنونی گاهی مشاهده می‌شود، تصمیمات اتخاذ شده، راهگشایی جدی نداشته‌اند و دغدغه تولیدکنندگان را بیشتر کرده‌اند. برای نمونه در حال حاضر، واحدهای تولیدی موظف هستند، محصولات خود را با ارز 4200 تومانی به فروش برسانند. تفاوت ارز دولتی و قیمت آن در بازار آزاد موجب شده است تا تقاضا برای بسیاری از محصولات صنایع معدنی و فلزی به شدت افزایش یابد. بدون شک این تقاضا کاذب است. در این میان برخی دلالان این محصولات را از بورس کالا خریداری می‌کنند و در بازار آزاد به فروش می‌رسانند. از آنجا که بسیاری از مبادلات تجاری ما با کشورهایی چون افغانستان و عراق و با ارز ریال انجام می‌شود، امکان کنترل آن نیز وجود ندارد. درنتیجه درنهایت این پول به مصرف تولید نمی‌رسد. درحالی که باید تلاش کرد تا به تولیدکنندگان بهای بیشتری داده شود و سرمایه در این بخش به گردش درآید تا ارزش تولید ناخالص داخلی افزایش یابد؛ ضمن آن‌که طبق سیاست‌های دولت، کنترل نرخ ارز هم انجام شود.

 با لغو برجام و خروجی احتمالی بسیاری از شرکت‌های همکار با ایران از کشور، صاحبان صنایع و دست‌اندرکاران آن‌ها با چه مشکلاتی مواجه می‌شوند؟

با لغو برجام، اجرای طرح‌های توسعه در کشور با مشکل مواجه نخواهد شد؛ ولی مشکل ورود سرمایه و پول به ایران سخت‌تر از گذشته انجام می‌گیرد. باید خاطرنشان ساخت که اجرای طرح‌های توسعه به سرمایه کلانی نیاز دارد. حال اگر تحریم‌ها با جدیت بیشتری علیه ایران اعمال گردد، جذب فایننس خارجی سخت‌تر خواهد شد. درچنین شرایطی باید اولویت‌بندی را تغییر داد و با تدوین استراتژی جدید، در مسیر صحیح گام برداشت. درواقع باید کوشید تا سرمایه‌های نقد جامعه با ایجاد انگیزه برای سرمایه‌گذاران جمع شود و نسبت به اجرای پروژه‌ها اقدام کرد.

آنچه که در حال حاضر، اهمیت ویژه‌ای دارد، اداره کردن سیستم‌های موجود کشور است. درواقع باید به‌گونه‌ای عمل شود تا تنشی ایجاد نشود و تولیدکنندگان، بازارهای صادراتی خود را از دست ندهند. به‌علاوه آن‌که ورود ارز باید در اولویت خاص دولت باشد. گفتنی است، اجرای تمام موارد یاد شده موجبات هدایت این فضا را فراهم می‌آورند.

ضمن اینکه کاهش قیمت تمام شده محصولات تولیدی و بهره‌وری بیشتر باید به‌طور جدی در دستور کار قرار گیرد.

 ایمیدرو در شرایط کنونی چه تمهیداتی را برای آسیب‌پذیری هرچه کمتر معدن و صنایع معدنی در دستور کار خود دارد؟

سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران (ایمیدرو)، برای رفع آسیب‌های احتمالی وارده به فعالان بخش معدن و صنایع معدنی کشور، ستاد تدابیر ویژه تشکیل داده است. در این ستاد، عملکرد شرکت‌های داخلی و خارجی رصد می‌شود. با مدیران عامل شرکت‌ها، جلساتی برگزار می‌شود و عملکرد صحیح به‌آن‌ها ارائه می‌شود تا تنشی حاصل نشود.

 باتوجه به سرمایه‌پذیری بالا بخش معدن و صنایع معدنی، بازگشت مجدد تحریم‌ها چه اثری بر عملکرد این حوزه خواهد داشت؟ چه راهکارهایی برای حفظ سرمایه در این بخش در نظر گرفته‌اید؟

توجه به این نکته ضروری به‌نظر می‌رسد که جریان نقدینگی در کشور ما بالاست؛ کما اینکه در حال حاضر مشاهده می‌شود این سرمایه هر روز به سمتی (ارز، طلا، مسکن و ...) می‌رود. بنابراین آنچه اهمیت دارد این است که اعتماد صاحبان سرمایه را جلب کرد و فضای مناسب برای جمع‌آوری نقدینگی فراهم شود.

بنابراین باید تاکید کرد، اگر امکان جلب اعتماد عمومی در ارتباط با جذب سرمایه فراهم شود، مشکل جذب سرمایه در نبود فایننس خارجی حل خواهد شد. البته باید خاطرنشان ساخت که استفاده از فاینس خارجی روش مناسبی است؛ اما اگر امکان استفاده از آن به هر دلیلی فراهم نشد، نباید دست روی دست گذاشت. ما به یک تفکر روز نیاز داریم تا جهت‌سازی و برنامه‌ریزی را در این بخش، بر عهده گیرد.

توجه به این نکته ضروری به‌نظر می‌رسد که این سرمایه سرگردان به اقتصاد کشور ضربه می‌زند. بنابراین با چنین جهت‌سازی به سرمایه سرگردان موجود در کشور، و پرداخت سودی که به لحاظ فنی امکان پرداخت آن وجود دارد، از یک سو طرح‌های توسعه پیش خواهد رفت و از سوی دیگر اقتصاد کشور در مسیر پیشرفت قرار می‌گیرد. در ادامه موقعیت‌های شغلی متعددی حاصل می‌شود و نتایج مثبت آن، کل کشور را منتفع می‌کند.

بنابراین در چنین شرایطی باید با برنامه‌ریزی صحیح، عملکرد قابل قبولی را ارائه داد و در ادامه نیز با ارائه ایده‌های اقتصادی، نتایج قابل قبولی به‌دست آورد.

 با توجه به محدودیت‌های کنونی، چه برنامه برای سال جاری و سال‌های آتی در نظر دارید؟

در سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران در تلاش هستیم تا افزایش تولید محصولات مختلف به اندازه منطقی حاصل شود. به‌علاوه تغییر تکنیک‌ها با هدف تولید بهینه در دستور کار قرار دارد. تلاش برای کاهش قیمت تمام شده را باید از دیگر اولویت‌های کنونی این سازمان دانست.

گفتنی است، تاکنون اقدامات مثبتی در این زمینه برای تحقق اهداف یاد شده، انجام گرفته و همچنان ادامه دارد. برای نمونه در معدن مهدی آباد از الگوهای اقتصادی جدید بهره گرفته شده و انتظار می‌رود درنهایت نتایج مثبتی حاصل شود. از دیگر اقدامات انجام گرفته طی روزهای اخیر می‌توان به سرمایه‌گذاری طرح‌های جدیدی مرتبط با زنجیره فولاد توسط وزیر صنعت، معدن و تجارت در کردستان، اشاره کرد. برای صنعت آلومینیوم کشور نیز اقدامات دیگری در دست اجرا است. تولید پترولیوم کک موردنیاز برای آندسازی در دستور کار قرار دارد. درمجموع می‌توان اینطور جمع‌بندی کرد که با توجه به اقتضای هر صنعت، اقدامات لازم اجرایی خواهند شد. گفتنی است، درمجموع نزدیک به 9 میلیارد دلار سرمایه‌گذاری در بخش صنعت و معدن در حال اجرا و برنامه‌ آینده قرار دارد.

در نهایت باید خاطرنشان ساخت، جهت گیری واحدهای تولیدی به جهت‌گیری صحیح و اولویت‌بندی نهادهای تصمیم‌گیر همچون سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران وابسته است و این مجموعه تلاش می‌کند تا با تدوین مسایل در مسیر صحیح، قدم بردارد.