وضعیت صنایع خریدار آلومینیوم؛ حکایت آب در کوزه!

به گزارش باشگاه آلومینیوم ایران به نقل از ایسنا، اولین شوک ارزی کشور در سال 1390 رقم خورد، اواخر بهار 90 بود که به طور عجیبی نرخ ارز افزایش یافت و این افزایش، در آذرماه همان سال قیمت دلار را به 1500 تومان رساند، این روند افزایش ادامه یافت و مردم در عین ناباوری تنها در عرض یک سال دلار 1500 تومانی را به قیمت 3600 تومان خریدند، آن‌زمان هیچ کس در ایران حتی در خواب هم نمی‌دید که دلار روزی به این رقم برسد. 

اما این سیر صعودی، نزولی به خود ندید به طوری که در اواخر 1394 دلار از مرز 4000 تومان فراتر رفت، فرازونشیب دلار و ارز تا اواخر سال گذشته تحت کنترل بود، اما درست پس از تعطیلات نوروز و در 17 فروردین 97 بود که اقتصاد کشور دوباره در شوک عجیبی فرو رفت چراکه دلار به قیمت 5500 تومان رسید و در مقابل چشم 80 میلیون ایرانی بهت زده قیمت دلار هر روز افزایش یافت و حتی از هشت هزار تومان نیز گذشت، تدبیر مسئولان امر باعث شد که دلار در رقم 4200 تومان تثبیت شود، اما این تثبیت، دو نرخی شدن قیمت دلار در بازار را به همراه داشت و واژگان ارز رسمی و غیررسمی را بر سر زبان‌ها انداخت، بلافاصله این روند شرایطی را در بازار رقم زد که قیمت اجناس با این دو واژه تعیین ‌شود و جالب اینجاست که محصولات تولید داخل نیز مشمول این روال جدید شدند و تمامی صنوف و صنایع در وضعیت دو نرخی شدن و در واقع نابسامانی‌ها ارز دچار چالش شدند.

آشفتگی بازار ارز بیشتر از هر چیزی پا بر روی گلوی صنعتگران گذاشته و اجازه نفس کشیدن نمی‌دهد. از طرفی تولیدکننده در برزخ تامین مواد اولیه در این آشفته‌بازار گرفتار شده و از طرف دیگر برخی به آشفتگی این بازار دامن می زنند.

مدیرعامل یک شرکت دانش‌بنیان که در زمینه تولید رادیاتور فعال است با انتقاد از نابسامانی‌های موجود در سیستم اقتصادی و نظام ارزی کشور بیان کرد: شرکت آنیت یکی از معدود شرکت‌های تولیدکننده رادیاتور در جهان است که شاخص‌های انرژی محصولات آن 395 است، امروزه شاخص انرژی این محصول در سطح جهانی 245 است و بر این اساس شاید نتوان محصولی مشابه تولیدات این شرکت با این میزان نگهداشت انرژی را در جهان یافت.

مهدی علی‌جانی گفت: شرکت آنیت خط تولید کاملا به ‌روزی دارد و در حال حاضر حدود 37 تیپ رادیاتور در اشل و قالب جهانی در این مجموعه تولید می‌شود. کیفیت بالای محصولات، مشتریانی از دیگر کشورها را متوجه این شرکت کرده و در واقع بازار جهانی خواستار محصولات با کیفیتی است که در این شکرت نوپا تولید می شود. برای مثال بازار روسیه برای همکاری با این شرکت در قالب خرید محصولات اعلام آمادگی کرده و در حال حاضر در صدد توسعه کار در ایتالیا هستیم. 

وی با تاکید بر اینکه تولیدات شرکت از نظر تکنولوژی کاملا مشابه تولیدات آلمان است، اما به قیمت تولیدات چین عرضه می‌شود و همین امر باعث شده است که تجار و بازرگانان جهت همکاری با این شرکت اظهار تمایل کنند، افزود: اخیرا بواسطه کیفیت و قیمت تمام شده محصولات، قراردادی با روسیه امضا کردیم. روس‌ها در حال حاضر مشغول نوسازی تاسیسات خود هستند و همین امر باعث شده است تعاملات مطلوبی میان ما شکل بگیرد و بتوانیم در این بازار بدرخشیم اما درست در این شرایط مطلوب با نوسانات ارز مواجه شدیم که کارمان را کاملا مختل کرده و عملا نمی‌دانیم باید چه کنیم تا این بازار خوب از دست نرود. 

علی‌جانی اظهار کرد: در قرارداد با روس‌ها فروش هر پره رادیاتور سه یورو بر مبنای هر یورو 8500 تومان قیمت‌گذاری شد که بر این اساس، در واقع تولید هر پره رادیاتور معادل 25 هزار و 500 تومان برای شرکت هزینه دارد و طرف روس هم با توجه به کیفیت محصولات از رقم سه یورو استقبال کرد. در مسیر انجام امور مربوط به صادرات متوجه شدیم که باید برای صادرات یورو دریافت شود و کار صادرات با یوروی 5200 تومان انجام شود که این شرایط باعث شد که هزینه فروش هر پره 15 هزار و 600 تومان برآورد شد، در حالی که این امر شرکت را متضرر می کند. 

وی با اشاره به اینکه فروش یک پره برای شرکت حدود هزار و 500 تومان سود به دنبال دارد، گفت: سود زیادی مدنظر نیست، بازار جهانی نیز همین مقدار سود را مدنظر دارد و در واقع ما به دنبال جذب مشتری و بازار صادراتی هستیم.

علیجانی گفت: موضوع تغییر قیمت را به طرف روس اطلاع دادیم و با بیان اینکه اشتباهی در محاسبات رخ داده، اینبار رقم جدید تولید هر پره را 6 یورو عنوان کردیم که البته اینکار باعث تعجب طرف قرارداد شد و در واقع بحث «دبه کردن» مطرح شد درحالی که آنچه اتفاق افتاد دبه کردن نبود و در واقع شرایط اقتصادی کشور باعث بروز این مشکل شد. 

عرضه آلومینیوم با رقمی بیشتر از رقم بازار جهانی 

مدیرعامل شرکت دانش‌بنیان آنیت گفت: طرف روس خواستار محاسبه هزینه تولید شد و در این راستا در مسیر محاسبات قیمت آلومینیوم تناقضاتی مطرح شد. طبق اعلام طرف روس و براساس اعلام سایت LME قیمت آلومینیوم 2 دلار است، اما ما در محاسبات خود و با توجه به نابسامانی ارزی داخلی باید 4 دلار محاسبه کنیم چراکه در حال حاضر آلومینیوم با رقم بیشتر از رقم بازار جهانی عرضه می‌شود. 

وی بیان کرد: امروز بیلت آلومینیوم در بازار روسیه و جهان با قیمتی حدود 2.2 دلار به فروش می‌رسد، اما در ایران و در اراک به عنوان پایتخت آلومینیوم کشور خرید بیلت به شکل نقد حدود 17 هزار تومان برای خریدار آب می خورد که با احتساب دلار 4200 تومان در واقع قیمت بیلت در بازار 4 دلار تخمین زده می‌شود که 2 برابر قیمت جهانی است. حتی روز گذشته که از ایرالکو (شرکت آلومینیوم ایران) قیمت گرفتیم، بحث قیمت ارز آزاد را مطرح کرد و گفت با ارز دولتی محاسبه نکنید، که همین امر قیمت را چند برابر می‌کند. 

علی‌جانی با تاکید بر اینکه شرایط به شکلی شده است که باید محصول را با قیمت ارز آزاد تولید کرد، اما برای صادرات باید تابع نرخ اتاق بازرگانی بود که در واقع ضرر کامل برای صنایع قلمداد می‌شود، افزود:  اگر امروز محصولات خود را با قیمت 6 یورو به طرف روس عرضه کنیم در واقع بازار را از دست داده‌ایم و اگر با این شرایط هر پره را به قیمت 3 یورو صادر کنیم کاملا متضرر شده‌ایم و اینگونه است که در برزخ محض مانده‌ایم. 

وی تصریح کرد: اگر آلومینیوم و محصولات آن مانند بیلت به قیمت 2 دلار و حتی 2.3 دلار عرضه شود قطعا امکان تولید محصول با قیمت مناسب و در اختیار گرفتن بازار چین را داریم. اراک بیشترین صنایع وابسته به آلومینیوم را در خود جای داده است و می‌توان با استفاده از پتانسیل موجود و با سروسامان دادن به وضعیت اقتصادی کشور و استان، بازار منطقه را در بحث آلومینیوم و تولیدات پتروشیمی در اختیار گرفت. حتی اگر دنیا محصولات انرژی ما را نمی‌خرد می توانیم با ارتقای کیفیت بازار را به دست بگیریم. 

افزایش 100 درصدی قیمت پروفیل/قرارداد روس ‌ها در آستانه فسخ

علی‌جانی با بیان اینکه در حال حاضر برخی صنایع کشور که مواد اولیه مورد نیاز آنها آلومینیوم است، نیمه تعطیل شده اند، گفت: از دو هفته پیش تاکنون درصدد خرید پروفیل هستیم ولی به دلیل نابسامانی‌های موجود نتوانستیم قیمت روز را داشته باشیم. در مدت مشابه سال گذشته پروفیل تولیدشده به قیمت 10 هزار تومان عرضه شد، اما در روزهای نخستین امسال به 13 هزار و 500 تومان و امروز به 20 هزار تومان رسید که افزایش 100 درصدی را نشان می‌دهد. 

وی با بیان اینکه برای تولید هر پره رادیاتور یک کیلوگرم آلومینیوم مصرف می‌شود، اظهار کرد: نسبت به بازار 1.5 ماه پیش باید مواد اولیه مورد نیاز خود را 5 هزار تومان گرانتر خریداری کنیم در حالی که فروش هر پره تنها 1500تومان سود به همراه دارد. در چنین شرایطی چگونه می توان بازار جهانی را حفظ کرد، تولیدات سود ده داشت و با نوسانات بازار داخلی کنار آمد؟ قطعا در این شرایط نابسامان بازار مواد اولیه و افزایش عجیب قیمت‌ها قرارداد روس ها را از دست خواهیم داد، چراکه خریدار خارجی نباید تاوان نابسامانی بازار داخل کشور و استان ما را پس بدهد. 

علی‌جانی تصریح کرد: متاسفانه همه مسئولان و حتی فروشندگان و البته بورس ادعا می کنند که مواد اولیه با احتساب ارز 4200 تومانی به فروش می‌رسد، اما در زمان فروش با استفاده از فرمول‌های خاص و احتساب ارزش افزوده و سهم بازار رقابتی و ... قیمتی به تولیدکننده اعلام می شود که منطبق بر ارز آزاد است و تولیدکننده برای از دست ندادن قراردادهای صادراتی، متوقف نشدن خط تولید و بیکار نشدن کارمند و کارگرش راهی جز خرید مواد اولیه گرانقیمت ندارد. 

وی با تاکید بر اینکه این نوع رویکرد در بازار به این معناست که خودمان به خودمان رحم نمی‌کنیم، با دست خودمان به صادرات صدمه می‌زنیم و رانت را افزایش می‌دهیم، افزود: چرا آلومینیوم ایران شرکت پخش ندارد تا همه شرکت‌ها به راحتی به محصولات مورد نیاز خود دسترسی داشته باشند؟ ایرالکو، آلومینیوم را به قیمتی بالاتر از قیمت جهانی می‌فروشد در حالی که این صنعت مادر، سکاندار آلومینیوم کشور است و باید نیاز بازار داخل را تامین کند و در سایه این همکاری اتحادی بین شرکت های مرتبط با آلومینیوم در استان شکل بگیرد.

وی با طرح این سوال که چرا در چین، ترکیه و دبی تولید ارزان است و حتی بیلت که امروز به قیمت 2.2 دلار در بازار جهانی عرضه می‌شود در برخی از شرکت‌های روسیه 1.9 دلار عرضه می‌شود، گفت: در ایران با وجود صنایع تولید آلومینیوم، این ماده اولیه گرانتر از قیمت جهانی به دست تولیدکننده می رسد و همنی امر هرینه تولید را بالا می برد، سوال اینجاست که مشکل ایران کجاست که هزینه تولید در آن اینقدر بالاست؟ 

مدیرعامل شرکت آنیت گفت: حجم توانمندی صادراتی که در بخش صنایع آلومینیوم استان وجود دارد باید قدر دانسته شود، اگر بحث کنترل ارز مطرح است حداقل باید درخصوص محصولات داخلی این کنترل اعمال شود، اما امروز شرایط به گونه ای است که در حوزه آلومینیوم بیلتی که در بازار جهانی 2 دلار معادل 8400 تومان قیمت دارد، به قیمت چهار دلار معادل 17 هزار تومان عرضه می‌شود. 

علی‌جانی تصریح کرد: در شرایط کنونی صنعتگران خط مقدم جبهه اقتصادی هستند و اگر این خط را حمایت نکنیم قطعا در جنگ اقتصادی بازنده‌ایم. این شرایط نابسامان ریشه ما را می‌خشکاند و امید است که سریعتر این اوضاع بسامان شود. 

در بلاتکلیفی کامل بسر می بریم/محصولات مرجوع می ‌شوند

به گزارش ایسنا، گردشی در میان صنایع مصرف کننده آلومینیوم در استان نشان می دهد که دیگر صنایع نیز در چنین برزخی گرفتارند و اعتراضات در بین دیگر تولیدکنندگان نیز حاکم است.

مدیرعامل شرکت نوین درب هوشمند نیز  در این باره گفت: متاسفانه طی یک ماه اخیر وضعیت ناگواری در بازار حاکم شده به طوری که قیمت آلومینیوم حدود 40 درصد در بازار افزایش یافته است، یک ماه پیش هر کیلو آلومینیوم 11 هزار تومان فروخته می شد، اما امروز به قیمت 18 هزار تومان در بازار رسیده است و هر روز این نابسامانی بیشتر نمود پیدا می‌کند.   

حسینی با اشاره به اینکه نه تنها در حوزه آلومینیوم بلکه قیمت دیگر محصولات مورد نیاز شرکت نیز افزایش یافته است، افزود: به عنوان مثال طی یک هفته اخیر یک تیم را برای خرید قطعات الکترونیکی میکروکامپیوترهای محصولات تولیدی مان راهی تهران کردیه ایم که موفق به خرید نشده‌اند. 

وی با بیان اینکه حتی حاضرم بواسطه سفارشات و قراردادهای فروشی که منعقد شده نیاز خود را به 5 برابر قیمت تامین کنم، گفت: به دلیل عدم ثبات قیمت، فروشی در بازار صورت نمی‌گیرد و در واقع در بلاتکلیفی کامل به سر می‌بریم.   

حسینی اضافه کرد: شرایط به گونه‌ای شده است که حتی هفته گذشته 3 نفر از خریداران محصولات این شرکت به دلیل اینکه نمی توانند محصولاتی که از ما خریده اند را در بازار به فروش برسانند، آنچه خریداری شده مرجوع کرده و کار را تعطیل کردند. در واقع شرایط بازار نسبت به یک ماه گذشته به بدترین وضعیت ممکن رسیده است. 

قیمت‌ گذاری‌ها قانونی است/ممکن است پای واسطه‌ها در میان باشد

در این میان مدیر کارخانه ایرالکو می گوید: محصولات آلومینیوم در بورس عرضه می‌شود و هیچ دخل و تصرفی در قیمت از سوی کارخانه اعمال نمی‌شود و نمی‌توانیم برخلاف آن عمل کنیم. 

محمد گودرزی بیان کرد: تعیین قیمت طبق قوانین بورس و براساس فرمول است و قیمت گذاری ها براساس این قوانین انجام می‌شود، البته این امکان وجود دارد که برخی مواد اولیه را بر این اساس از شرکت بخرند و به قیمت دیگری در بازار عرضه کنند، اما شرکت به هیچ عنوان امکان فروش بیشتر از قیمت قانونی را ندارد. 

به گفته مدیر کارخانه ایرالکو تعیین قیمت براساس فرمولی انجام می‌شود. فرمولی که او می گوید اینگونه است:  قیمت درج شده در سایت LME (بازار فلزات لندن ) +50 دلار بازای هر تن ضربدر 1.05 ضربدر دلار 4200 .

گودرزی می گوید: قیمت که به دست می آید تابع قوانین بورس و قیمت پایه است، البته با توجه به افزایش تقاضا قوانین بورس این اجازه را داده است که رقم حاصل شده تا 15 درصد در قالب قیمت رقابتی افزایش یابد. 

گودرزی اضافه کرد: قیمت‌گذاری آلومینیوم و دیگر محصولات آن مانند بیلت کاملا تابع قیمت جهانی و بورس است. البته حتی ممکن است برخی واسطه‌ها اقدام به خرید محصولات با ارز دولتی کرده و محصول را در بازار با قیمت ارز آزاد بفروشند به همین دلیل ممکن است رقم تا 17 هزار تومان نیز در کف بازار برسد که کنترل این شرایط باید توسط دستگاه‌های نظارتی انجام گیرد. 

 ماجرا وقتی جالب می شود که به یکی از این شرکت‌هایی که قیمت آلومینیوم را اعلام می‌کنند و در واقع حکم واسطه را دارند، مراجعه کنید. 

یکی از این شرکت‌های فعال در اراک قیمت بیلت را 16900 عنوان کرد و گفت: این شرکت دارای کد در بورس است و می‌تواند خرید مورد نیاز خریداران را انجام داده و در اختیارشان قرار دهد و از آنجا که آلومینیوم تولید داخل است قیمت ان ارتباطی با ارز دولتی ندارد و به صورت آزاد عرضه می شود و به فروش می‌رسد. 

تا همین جای گزارش کافیست که به عمق نابسامانی‌ها در حوزه تنها یک ماده اولیه آنهم از نوع تولید داخل پی ببریم، در بازاری که هرکس تنها کسب سود بیشتر برای خود را دنبال می کند قطعا چنین نابسامانی هایی بروز خواهد کرد. 

ایرالکو در فرمول خود از ارز 4200 صحبت می‌کند و شرکتی دیگر که در کار واسطه گری این محصول است، قیمت آنرا بی ارتباط با قیمت ارز می‌داند و در این میان تنها صنعتگر و تولیدکننده است که در باتلاق سفارشات بر زمین مانده گیر افتاده و حتی نمی‌تواند دست و پا بزند چراکه هرچه بیشتر دست و پا بزند بیشتر فرو می‌رود. 

امروز بیلت ایرالکو با رقم 10 هزار و 470 تومان در بورس قیمت گذاری شده که معادل قیمت جهانی است، اما قطعا با فرمول های در نظر گرفته شده که در این گزارش ذکر شد بعلاوه 9 درصد ارزش افزوده و فضای رقابتی بورس و امکان افزایش قیمت تا 15 درصد، مسلما رقم این محصول به 17 هزار تومان می رسد و در این شرایط تنها تولیدکننده است که متضرر می شود.

به نظر می رسد نتیجه آنچه در حال حاضر در این بازار آشفته می گذرد، فشارهای غیرقابل تحمل بر تولیدکننده، تعطیلی یا ورشکستگی واحدهای صنعتی، نزدیک شدن کارآفرینان، تولیدکنندگان و البته نخبگان کارآفرین به زندان است.

این شرایط هر آماری را بالا نبرد، قطعا آمار ورشکستگان شریف و نخبگان را افزایش خواهد داد و در بهترین شرایط اگر آنان را راهی زندان نکند، راهی بیمارستان خواهد کرد. وقتی از نخبگان گرفتار در این گرداب سخن به میان می آید شرایط دردناک تر است، نخبگانی که ماندن در کشور را به زندگی آسوده در کشورهای اروپایی و آمریکایی که خواهانشان هستند، ترجیح داده اند و حال باید برای تهیه مواد اولیه تولید محصولات با کیفیت صادراتی شان سر هر بازار چشم براه انصاف بمانند.

بار سوال در این گزارش وقتی بالاتر می رود که آنچه از آن سخن می گوییم محصولی نیست که در کشور موجود نباشد یا تولید نشود، هست و در داخل تولید می شود، اما یا به دست تولیدکننده نمی رسد، یا اگر برسد برای تولیدکننده بسیار گران تمام شده و بازارش را تعطیل خواهد کرد. قطعا در این میان بازی دو سر برد دلالان را نباید نادیده گرفت، دلالانی که بازار و روزگار تولیدکنندگان را سیاه کرده اند، اما قدرت فراوان آنها در سایه حفظ‌شان کرده و کسی حتی ریسک سخن گفتن از آنان را نمی‌پذیرد، نکند که همین مواد اولیه گران هم به دستش نرسد.

شاید آنچه در حال حاضر لازم و ضروری است ورود دستگاه های ناظر همچون سازمان بازرسی به این ورطه است تا شاید روالی منطقی بر بازار مواد اولیه حاکم شده و دست سودجویانی که بازار را به نفع خود اشفته می خواهند کوتاه شود و از طرف دیگر تامین مواد اولیه و قطعات مورد نیاز صنایع حداقل در آن بخش که تولید داخلی وجود دارد، تضمین شود تا نه شرکتی ورشکسته شود و نه کارگری بیکار و نه اعتراضی و نه تجمعاتی از آنگونه که در اراک شاهد بودیم.