تعديل مصرف حامل‌هاي انرژي

استفاده از ابزار قیمتی به منظور کاهش میزان مصرف انرژی در کل کشور، یکی از اهدافی بوده است که از ابتدا سیاست‌گذاران اقتصادی با اجرای طرح هدفمندسازی یارانه‌ها یا اصلاح قیمت حامل‌های انرژی آن را دنبال می‌کردند. اینک با گذشت 10 روز از اعلام خبر افزایش قیمت حامل‌های انرژی، ارزیابی مجریان دولتی در سازمان‌های مختلف حکایت از آن دارد که مصرف‌کنندگان حتي تا قبل از دریافت قبوض حامل‌ها و همچنین پایان یافتن سهمیه‌های یارانه‌ای، نسبت به خبر آن واکنش نشان داده‌اند. مسوولان دولتی می‌گویند: «سیر نزولی مصرف انرژی در کشور آغاز شده است.»گزارش‌ها حاکی از آن است که میزان مصرف بنزین 5درصد، گازوئیل 29 درصد، گاز 5/6 درصد، برق 11 درصد و آب 5 درصد کاهش یافته است.

ارزیابی رسمي ‌از آمار حامل‌ها

سیر مصرف نزولی است

گروه انرژی-وقتی  مصرف‌کننده توصیه‌های «بابا برقی»، «بابا گازی»، «بابا تلفنی»، «بابا عوارض شهرداری»، «تیم فازمتر» و... را جدی نمي‌گیرند، شاید افزایش قیمت حامل‌های انرژی جلوی شتاب رشد مصرف آب، برق و گاز آنها را بگیرد. حالا همه آنهايی که دست اندرکار تولید و بررسی آمار حامل‌ها هستند، مي‌گویند: «با اعلام خبر افزایش قیمت حامل‌های انرژی، میزان مصرف‌اين محصولات تا اندازه قابل توجهی کاهش یافته است.»

به گزارش خبرنگار «دنیای اقتصاد»، در حالی که 10 روز از اجرای قانون هدفمندکردن یارانه‌ها مي‌گذرد، مسوولان دستگاه‌های مختلف دولتی خبر از کاهش فراگیر مصرف همه حامل‌های انرژی مي‌دهند.

کاهش 5 درصدي بنزین

بنزین به عنوان یکی از مهم‌ترین حامل‌های انرژی که از حساسیت اجتماعی بالاتری در مقایسه با سایر حامل‌ها برخوردار است، از جمله حامل‌هایی است که با تغییر قیمت آن از سطح 100 تومان سهمیه‌اي به 400 تومان و 400 تومان آزاد به 700 تومان، به ازای هر لیتر، مقدار مصرف‌اش در کل پنج درصد کاهش یافته است.

مدیرعامل شرکت پخش فرآورده‌های نفتی در‌اين رابطه مي‌گوید: «از زمان اجرای قانون هدفمندی یارانه‌ها در یک دوره 10 روزه، مصرف بنزین‌ايران به 58 میلیون لیتر در روز کاهش یافت. به گفته «فرید عامری»، در‌ اين مدت مصرف بنزین کشور روزانه 5/2 میلیون لیتر نسبت به قبل از اجرای قانون هدفمندی یارانه‌ها کاهش یافته است.

در عین حال اما خبرگزاری «ایسنا»، با مقایسه آمار شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی در هفته اول اجرای قانون هدفمندی یارانه‌ها اعلام کرد: «آمارهاي این شركت از زمان اجرای قانون هدفمندی یارانه‌ها حكايت از آن دارد كه مصرف بنزين در هفته نخست اجراي قانون هدفمندي يارانه‌ها رشد داشته است. این در حالی است که مديرعامل اين شركت اظهار كرده كه روند مصرف در اين مدت نزولي بوده است. بر اساس این گزارش، متوسط مصرف بنزين در روزهاي 27 آذر تا 3دي ماه به 9/62 ميليون ليتر رسيد كه نسبت به هفته پيش از آن 5/8 درصد افزايش را نشان مي‌دهد.

رکورد کاهشی مصرف گازوئیل

گازوئیل به عنوان یکی از مهم‌ترین سوخت‌هایی که شریان حیاتی حمل و نقل کشور به آن وابسته است، از دیگر فرآورده‌هایی بوده که از آغاز اصلاح قیمت حامل‌های انرژی، مصرف آن کاهش یافته است.

بررسي آمار متوسط مصرف گازوئيل طي شش روز اول هدفمندي يارانه‌ها، حاكي از كاهش 29 درصدي مصرف اين حامل در مقايسه با متوسط آذر امسال و كاهش 38 درصدي در مقايسه با آذر سال گذشته است.متوسط مصرف روزانه گازوئيل در شش روز اول طرح هدفمندي يارانه‌ها به 69/8 ميليون ليتر رسيده است كه در مقايسه با متوسط 6/97 ميليون ليتري آذر امسال 29 درصد كاهش و در مقايسه با متوسط 3/112 ميليون ليتري آذر سال گذشته 38 درصد كاهش دارد.

سیر نزولی مصرف گاز خانگی

افزون بر‌اين، مصرف گاز خانگی نیز که به نظر مي‌رسد در‌ آينده بیشترین مجادله را در مجتمع‌های مسکونی به دلیل تفکیک نبودن کنتورها، برانگیزد، سیر نزولی داشته است؛ به طوری که با شروع فصل سرما، مصرف گاز در بخش خانگی حدود 5/6 درصد کاهش یافته است. برخی بر‌اين باورند که پايین بودن برودت هوا در شروع زمستان، در کاهش مصرف گاز نقش بسزایی داشته است.

در ‌اين بین، مدیرعامل شرکت ملی گاز ‌ايران با اشاره به کاهش مصرف گاز در بخش‌های خانگی و تجاری کشور با آغاز اصلاح قیمت‌ها مي‌گوید: «با ‌اين کاهش مصرف، میزان ارسال گاز به نیروگاه و صنایع عمده افزایش یافته، به طوری که در طول روزهای اخیر روزانه 20 میلیون مترمکعب گاز بیشتر به آنها تحویل شده است.»

«جواد اوجی» در گفت‌وگو با «شانا»، گفت: «در چهار روز نخست اجرای ‌اين قانون، دو تا سه درصد و در چهار روز دوم حدود 5/6 درصد یعنی روزانه معادل 20 تا 21 میلیون متر مکعب در بخش خانگی و تجاری، صرفه جویی در مصرف گاز طبیعی داشته‌ايم.»

وی با یادآوری ‌اينکه ‌اين میزان صرفه‌جویی معادل حدود تولید یک فاز پارس جنوبی است، به کاهش 13 درصدی مصرف گاز بخش خانگی و تجاری در استان تهران اشاره کرد.

کاهش مصرف برق، 11 درصد

مصرف برق نیز به عنوان یکی از حامل‌های انرژی که در هنگام برودت هوا مي‌تواند حامل جایگزین برای گاز باشد، از کاهش 11 درصدی برخوردار بوده است. به طوری که معاون وزير نيرو با تشريح جزئيات و دستاوردهاي هدفمند شدن يارانه‌ها در حوزه انرژي مي‌گوید: «با همكاري خوب مردم از زمان اجراي قانون هدفمندي يارانه‌ها تاكنون، مصرف برق مشتركان تا ‌١١ درصد در مناطق مختلف كشور کاهش داشته است.»

کاهش مصرف آب در تمام استان‌ها

بر اساس‌اين گزارش، آب نیز که در ابتدا قرار نبود افزایش قیمتی را هنگام اجرای قانون هدفمند کردن یارانه‌ها تجربه کند، از تغییر در سطح مصرف برخوردار بوده، به طوری که معاون وزیر نیرو در امور آب و آبفا در‌اين رابطه اظهار کرد: «مصرف آب در کشور پس از اجرای هدفمندی یارانه‌ها و در هفته اول به طور متوسط در تمام استان‌های کشور 5 درصد کاهش داشته است.»

«محمدرضا عطارزاده» در گفت‌وگو با «فارس» گفته بود: «پيش‌بيني مي‌شود كه روند كاهشي مصرف آب در روزهاي آينده بيش از اين عدد شود.»

دلايل کاهش مصرف

در‌اين میان کارشناسان؛ تحلیل‌های متفاوتی را برای تغییر سطح مصرف ارائه مي‌کنند. برخی معتقدند که تغییر سطح مصرف واکنش طبیعی مردم به افزایش قیمت حامل‌های انرژی است. ‌اين موضوعی است که از ابتدا سیاست‌گذاران در به کارگیری از ابزارهای قیمتی، آن را دنبال مي‌کردند.اما برخی دیگر بر‌اين اعتقاد هستند که واکنش مصرف‌کنندگان به صرفه‌جویی یا کاهش مصرف حامل‌های انرژی، یک واکنش احساسی و هیجانی به افزایش قیمت‌ها است و در‌ آينده مجددا میزان مصرف به سطح قبل از اجرای قانون هدفمندی یارانه‌ها باز مي‌گردد.برخی هم بر‌اين باورند افزایش مجدد میزان مصرف حامل‌های انرژی در میان مردم، ناشی از افزایش دامنه خدمات‌رسانی دولت و افزایش مشترکان و مصرف‌کنندگان است.

برخی هم با نگاهی دیگر، تمایل مصرف‌کنندگان در صرفه‌جویی را ناشی از استفاده بهینه مردم در قدردانی و شکر‌گزاری مواهب الهی مي‌دانند. برخی از کارشناسان نیز بر‌اين باورند که کاهش مصرف حامل‌های انرژی واکنش منطقی و زودهنگام به کنترل هزینه‌ها و انطباق آنها با شرایط جدید هزینه‌های زندگی است.

با وجود هر دلیلی که بتوان به آن اشاره کرد، کاهش مصرف حامل‌های انرژی از جمله اهدافی بوده که دولت از ابتدا در اجرای قانون هدفمند کردن یارانه‌ها دنبال آن بوده است. به طوری که با تغییر رویکرد مردم در مصرف حامل‌های انرژی، امکان مدیریت مصرف حامل‌های انرژی، تقویت صادرات فرآورده‌های نفتی، تعدیل بودجه عمرانی و جاری کشور، کنترل تورم و پیگیری سایر وظایف حاکمیتی نظیر توسعه امنیت، نظام بهداشت، سلامت و تامین اجتماعی، بيشتر میسر مي‌شود.