ازدواج پدر و مادر با فرزندخوانده قانونی شد

ازدواج پدرخوانده با فرزندخوانده» مغایر با لایحه حمایت از کودکان و نوجوانان است
کشاورز گفت: مجاز دانستن ازدواج پدرخوانده با فرزنده خوانده مغایر با لایحه حمایت از کودکان و نوجوانان است و این قانون تبعات بدی را با خود به همراه خواهد داشت.

به گزارش خبرنگار اجتماعی برنا، تبصره ماده 27 لایحه حمایت از کودکان بی‌سرپرست که با تصویب مجلس شورای اسلامی به شورای نگهبان رفته، این اختیار به سرپرست داده شده که در صورت اجازه دادگاه، بتواند با فرزندخوانده‌اش ازدواج کند. این ماده در ابتدا به این شکل نوشته شده بود که "ازدواج چه در زمان حضانت و چه بعد از آن مابین سرپرست و طفل ممنوع است"، اما بعد تغییر پیدا کرده و به این شکل نوشته شد: "ازدواج چه در زمان حضانت و چه بعد از آن بین سرپرست و فرزندخوانده ممنوع است مگر این که دادگاه صالح پس از اخذ نظر مشورتی سازمان، این امر را به مصلحت فرزندخوانده تشخیص دهد."

بهمن کشاورز رئیس سابق اسکودا (اتحادیه سراسری کانون های وکلای دادگستری ایران) حقوقدان و وکیل دادگستری، طی گفت و گویی با خبرنگار اجتماعی برنا به تحلیل این موضوع پرداخته و در واکنش به مجاز دانستن ازدواج پدرخوانده با فرزنده خوانده می‌گوید: بنده با این قسمت از اصلاح لایحه فرزند خواندگی مخالف هستم. هر چند که پیش از این هم بدون آنکه تصریحی شود حکم قضیه جز این نبوده است. اما با تصریح این موضوع  مطلب جلب توجه کرده و می تواند مساله ساز باشد که البته حتماً هم خواهد بود.

آقای کشاورز علت مخالفت شما با این قانون چیست؟

علت مخالفت بنده با اصل قضیه که صرفاً در حال حاضر صریحا اعلام شده است این است که آن را با قانون حمایت از کودکان و نوجوانان مغایر و مخالف می دانم. در لایحه حمایت از کودکان و نوجوانان، کلیه افراد زیر 18 سال مشمول حمایت قانون تلقی شده اند و هر نوع تعرضی که باعث بروز لطمات اخلاقی، جسمی، روانی در ایشان بشود ممنوع اعلام شده و چنین اعمالی مجازات دارد.

مجاز دانستن این قانون چه لطمات و آثار روحی و روانی را برای دختری که به فرزندخواندگی گرفته می‌شود، خواهد داشت؟

دختری که فردی را به نام پدر خود شناخته و می شناسد چگونه می توان تصور کرد که با ازدواج با پدر خود به این دختر هیچ لطمه ای وارد نشود. با توجه به این که سن ازدواج در قانون مدنی ما 13 سال شمسی برای دختر تعیین شده بنابراین ممکن است مساله ازدواج با فرزند خوانده دختر با فاصله نه چندان زیاد پذیرش او به فرزند خواندگی مطرح شود.

اگر کسی بگوید چنین چیزی عملاً اتفاق نمی افتد خواهم گفت با توجه به اینکه گفته می شود در بسیاری از موارد کودکان از جانب محارم خود مورد تعرض قرار می گیرند در چنین حالتی احتمال تمایل ازدواج را نمی‌توان رد کرد الخصوص وقتی که به نوعی رنگ قانونی و شرعی داشته باشد.

از تبعات اجرای این قانون در خانواده‌ها بگویید؟

به گمان بنده مطمئناً این موضوع باعث کاهش تعداد دواطلبانی خواهد شد که مایلند دختران را به فرزند خواندگی قبول کنند زیرا به طور طبیعی خانم ها هر اندازه هم به همسران خود اطمینان داشته باشند محطاط خواهند شد. این به مفهوم ان است که تعداد زیادی بچه های بی سرپرست که ممکن بود از داشتن خانواده برخوردار شوند از این مزیت محروم خواهند شد.

در مورد پسرانی که به فرزندخواندگی گرفته میشوند آیا این قانون برای آن ها هم صدق می کند یا خیر؟یعنی ازدواج مادرخوانده‌‎ها با فرزندخوانده؟

این مطلب را در مورد پسران فراموش نکنیم چرا که می توان گفت اگر پسر خوانده ای به سن بلوغ و رشد رسید و پدر خوانده ای یا مرده بود یا مادر خوانده را طلاق داده بود ازدواج پسر خوانده با مادر خوانده بلامانع خواهد بود بنابراین اصولاً از این گونه نگرش به اشکال و معضل ناشی می شود و باید از آن اجتناب کرد.

آقای کشاورز لطفا هدف اصلی تاسیس فرزند خواندگی را در نظام حقوقی ما شرح دهید؟

هدف اصلی از تاسیس فرزند خواندگی در نظام حقوقی ما از یک سو ایجاد امکان برخورداری از بچه های بی سرپرست از حمایت خانواده و از سوی دیگر سوء حفظ کیان خانواده هایی است که به علت نداشتن بچه در معرض متلاشی شدن است. کاملاً مشهود است وجود چنین رابطه ای هر دو مورد را متزلزل می کند و نقض غرض است.

حالا که ازدواج پدرخوانده با فرزند خوانده به قانون تبدیل شده و به نوعی اجرای آن در سطح جامعه مجاز است، چه راه حلی را برای جلوگیری از اجرای آن پیشنهاد می‌کنید؟

 به نظر این جانب از آنجا که تاسسیس فرزند خواندگی تاسیس مفیدی است و نمی توان آن از نظام حقوقی و اجتماعی حذف کرد تنها راه حل مساله دخالت مجمع تشخیص مصلحت نظام و تغییر روابط بر احکام ثانویه خواهد بود.

این قانون آیا در کشورهای مسلمان و یا غیر مسلمان به این نحو هم وجود دارد یا خیر؟

در کشورهای غیر مسلمان تاسیس فرزند خواندگی تابع ضوابط حقوق موضوعه است و بدون تردید امکان ازدواج پدر خوانده و مادر خوانده با فرزند خوانده وجود ندارد. در کشورهایی که نظام حقوقی اسلامی دارند اصولاً نهاد فرزند خواندگی به عنوان تاسیسی که شرایط و آثار حقوقی خاص داشته باشد پذیرفته شده و موضوع تابع عمومات است. همچنان در قانون مربوط در کشور ما که در نظام حقوقی پیشینی تصویب شده بود همین گونه بوده است. تا زمانیکه این مساله باز نشده و تصریح نگشته بود شاید کمتر کسی به این فکر می افتاد اما تصریح مطلب در قانون ناچاراً باعث توجه اذهان به آن شده است و لاجراً آثار و تبعات منفی را به دنبال خواهد داشت.

با توجه به اینکه شما با این قانون به شذت مخالف هستید آیا بهتر نیست به همراه همکاران حقوقی اعتراض خودتان را به صورت کتبی به مسولان ارائه دهید؟

 شما بنده از اینکه همکاران محترم ما از این موضوع چه موضع و نظری دارند آگاه نیستم آنچه مسلم است این موضوع تابع عمومات شرعی است و یا باید از تاسیس فرزند خواندگی صرف نظر کرد و یا باید آن را با توجه به مقتضیات روز به نحوی تنظیم کرد که رجوع به عمومات مشکلی ایجاد نکند.