37 میلیارد تن ذخایر قطعی معدنی در ایران سهم معدن از اقتصاد ایران چقدر است؟

معدن در شرایط کنونی اقتصاد کشور با توجه به زنجیره تولید گسترده که صنایع فراوانی را تحت پوشش قرار می دهد و سطح اشتغال بالایی دارد اولویت ایران برای سرمایه گذاری به شمار می رود. اما با این حال سهم معدن از اقتصادی ایران پرسشی است که آگاهی از آن می تواند راهنمای سرمایه گذاری هدفمند در این بخش باشد.

ایران با نزدیک یک در صد جمعیت جهان حدود ۷ درصد از ذخایر معدنی کشف شده دنیا را داراست. ۶۸ نوع مواد معدنی(غیر نفتی) ، ۳۷ میلیارد تن ذخایر قطعی و ۵۷ میلیارد تن ذخایر احتمالی بخشی از ظرفیت های معدنی ایران را حکایت می کنند. بیش از ۳۰ درصد از ارزش اسمی بورس و نزدیک به ۱ درصد از GDP کشور به بخش معدن و ۵ الی ۶ درصد از GDP کشور نیز به صنایع معدنی تعلق دارد. همچنین شرکت های معدنی جزو با ثبات ترین شرکت ها و در ردیف ۱۰۰ شرکت برتر ایران قرار داردند.
سنگ آهن و مس اولویت های توسعه معادن
داریوش اسماعیلی، عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس در این زمینه اظهار داشت: حجم بزرگ فعالیت های معدنی به طور مستقیم و غیر مستقیم روی بخش های مختلف خدماتی و صنعتی کشور تاثیر دارد و با توجه به پراکندگی معادن در سطح کشور اشتغال در مناطق محروم را فراهم می آورند. نقش معادن در توسعه و توجیه اقتصادی صنایع فولاد، سیمان، مس، سرب، روی، گچ و ... بر اهمیت و جایگاه این بخش در کسب ارزش افزوده بیشتر برای کشور می افزاید.وی تشریح کرد: ایران با برخورداری از ذخایر سنگ آهن از نخستین مزیت برای توسعه صنعت فولاد برخوردار است. منابع سنگ آهن به عنوان مواد اولیه صنعت فولاد در سراسر کشور گسترده شده اند و با بهره برداری صحیح از آنها نه تنها از واردات فولاد بی نیاز می شویم بلکه قادر به تامین فولاد منطقه خواهیم بود. با این وجود تاکنون ذخایر سنگ اهن کشور آن طور که شایسته است مورد ساماندهی و برنامه ریزی مدون قرار نگرفته اند.اسماعیلی افزود: در صنایع مس نیز ایران روی کمبربند جهانی مس واقع شده است و این نخستین مزیت و برگ برنده برای توسعه این صنعت به شمار می رود. با این اوصاف ذخایر مس تنها در اختیار شرکت ملی صنایع مس ایران قرار دارد و بخش خصوصی برای توسعه و بهره برداری بیشتر از این ذخایر محروم است.
برای ایجاد صنایع پایدار باید منابع اولیه مطمئن شناسایی کرد
عدم بهره برداری صحیح، گسترش و تکمیل بخش بزرگ اکتشافات و شناسایی ذخایر موجود در کشور کمبود زیر ساخت های مناسب همچون حمل و نقل در بخش معدن از چالش های اصلی محسوب می شوند. محمد رضا بهرامن، نادب رییس خانه معدن ایران در این باره گفت: بدون شناخت و آگاهی کافی از ذخایر و مواد اولیه معدنی موجود در کشور صنایع رشد پیدا کرده اند در حالی که برای ایجاد صنایع پایدار ابتدا باید منابع قابل اطمینانی از مواد اولیه را شناسایی کرد. وی درباره عملکرد مالی بخش معدن اظهار داشت: آمار و ارقام نشان می‌دهد که در دنيا براي رسيدن به یک معدن در كلاس جهاني از ابتداي مراحل اكتشاف تا مراحل پاييني حدود ۶۲ ميليون دلار بايد هزينه شود که این رقم به پول کشورمان چیزی در حدود ۲۰۰ میلیارد تومان می‌شود. در صورتي كه چنین رقمی در ایران نه تنها در یک سال، بلکه در چندین سال نیز در حوزه اکتشاف هزینه نمی‌شود. بر اساس گزارش مرکز پژوهش های مجلس در طول این سال ها به طور متوسط هر سال ۱,۵۸۴,۹۵۷ میلیون ریال در معادن در حال بهره برداری کشور سرمایه گذاری صورت گرفته است. این شاخص با رشد متوسط سالانه ۵/۲۲ درصدی از ۱۰۶,۴۲۲ میلیون ریال در سال ۱۳۷۰ به ۶,۱۴۹,۰۰۰ میلیون ریال در سال ۱۳۹۰ رسیده است. همچنین روند اشتغال در معادن در حال بهره برداری با نرخ ملایمی در حال رشد بوده است و از ۵۰,۳۲۲ نفر در سال ۱۳۷۰ به ۸۴,۵۲۸نفر در سال ۹۰ رسیده است.