باید به صنعت آلومینیوم نگاهی زنجیره‌ای داشت؛ معمولا صحبت از آلومینیوم است و کمتر صحبت از بوکسیت و آلومینا به میان می‌آید/ ایجاد فاز 2 آلومینای ایران با دوبرابر ظرفیت فعلی در برنامه قرار دارد/ دانش فنی حاصل از تجربه 20 ساله به کمک آلومینای ایران آمده است

به گزارش خبرنگار باشگاه آلومینیوم ، مهندس تورج زارع مدیرعامل آلومینای ایران اضافه می‌کند از ابتدای سال‌جاری شرکت آلومینای ایران تولید شمش آلومینیوم را نیز آغاز نموده است و هم اکنون نزدیک به 50 درصد ظرفیت اسمی رسیده‌است و به همین دلیل خود ما بیشتر از هر شرکت تولیدکنندة آلومینیوم دیگری می‌توانیم بر اهمیت پروسة تهیه بوکسیت و استحصال پودر آلومینا تأکید کنیم.

آنچه در ادامه می‌خوانید گفتگوی اختصاصی باشگاه آلومینیوم با آقای مهندس تورج زارع مدیرعامل شرکت آلومینای ایران است:

اگر به فرآیند تولید آلومینا و آلومینیوم نگاهی بیاندازیم برای شما که هر دو را تولید می‌کنید، کدام‌یک از اهمیت بالاتری برخوردار است؟

درواقع برای ما که هم تولید‌کنندة آلومینیوم و هم آلومینا هستیم به‌ این صورت است که دانش فنی و پارامترهای دخیل در صنعت تصفیه و استحصال آلومینا از بوکسیت در مقایسه با تولید آلومینیوم پیچیده‌تر است. در حقیقت افزایش تولید آلومینا با پیچیدگی‌ها و دشواری‌های زیاد معدنی و علمی و پژوهشی همراه است و توجه به این دانش فنی - به‌ویژه در کشور ایران که دارای ذخایر غنی بوکسیت نیست - از درجة اهمیت بالاتری هم برخوردار است.

هم‌اکنون ظرفیت تولید آلومینیوم کشور در حال افزایش است و به عنوان مثال به تازگی شرکت آلومینیوم جنوب افتتاح شده است و با توجه به ظرفیت تولید بالایی که دارد تأمین آلومینای موردنیاز آن، کار بسیار سنگینی خواهد بود؛ خصوصاً با توجه به شرایط کنونی تحریمی کشور که با آن مواجه هستیم! پس قبل از افزایش ظرفیت تولید آلومینیوم و ایجاد اسملتر باید به این نکته فکر کنیم که اولاً تأمین آلومینا راحت نیست و ثانیاً زنجیرة آلومینیوم توقف نمی‌پذیرد و دائماً باید فعالیت و تولید داشته باشد.

متأسفانه ضعف در تامین آلومینا در کشور ما همواره وجود داشته است ولی ما بدون توجه به افزایش ظرفیت تولید آلومینا تنها به افزایش تولید آلومینیوم فکر کرده‌ایم در صورتیکه هر تن آلومینیوم نیازمند دو تن آلومینا است.

با توجه به آنچه گفتید چه راهکارهایی برای تامین بوکسیت مورد نیاز کشور وجود دارد خصوصا باتوجه به شرایط خاص حال حاضر کشور که تحریم‌ها واردات آلومینا به کشور را تحت تاثیر قرار داده است؟

کشور ایران دارای ویژگی‌های خاص خود است و باید با توجه به همین ویژگی‌ها به آن نگاه کرد و برنامه‌ریزی انجام داد.

باید توجه داشت که به‌دلیل عدم اکتشاف کافی معادن بوکسیت، میزان آن در کشور کم تخمین زده می‌شد ولی با افزایش میزان اکتشافات طی پنج سال اخیر در حوزة بوکسیت، هم‌اکنون برنامه فاز 2 تولید آلومینا (دو برابر ظرفیت فعلی) به‌میان آمده است و خوشبختانه بوکسیت موردنیاز برای ۳۰ سال آینده آلومینای ایران هم تأمین شده است.

من اعتقاد دارم گرچه کشور ما دارای منابع غنی بوکسیت نیست اما به اندازة کافی هم اکتشاف انجام نشده است.

آیا بوکسیتی که در کشور ما جدیداً یافت شده است از عیار قابل‌قبولی هم برخوردار است؟

گرچه عیار بوکسیت در معادن کشف‌شده عالی نیست اما در حد متوسط قرار دارد و از اینجاست که پیچیدگی‌های این صنعت و اهمیت آنچه که ما از آن به عنوان دانش فنی یاد می‌کنیم آغاز می‌شود.

در یکی دوسال اخیر مشکلاتی برای بهره‌برداری از معدن تاش داشتیم ولی تولید آلومینای جاجرم معادل سال پیش بود. زمانی‌که در معدن تاش به مشکل برخوردیم به فکر و تکاپو افتادیم و شروع به اصلاح و بهینه‌سازی خط تولید کردیم و با افزایش میزان بهره‌وری و با تکیه بر اکتشافات جدید و آماده‌سازی معادن، به‌شکلی برنامه‌ریزی نمودیم که حتی با بوکسیت با عیار پایین و زیر مدول ۴ هم توانستیم پودر آلومینا با کیفیت مناسب تولید نماییم. پس از آن که به این دانش فنی رسیدیم این موضوع منتج به این نتیجه‌گری شد که می‌توانیم از ذخایرمان حتی با مدول کمتر از ۴ هم استفاده نماییم و اتفاقاً بیشتر به دنبال اکتشاف و استخراج بوکسیت باشیم.

درحال‌حاضر در حال برنامه‌ریزی هستیم که بتوانیم با عیار 3/5 هم تولید کنیم و گروه فنی و علمی مجموعه به‌دنبال یافتن راه برای تولید بهترین کیفیت آلومینا با این عیار و کیفیت بوکسیت می‌باشد.

عیار بوکسیت مورد استفاده در دنیا معمولاً چقدر است؟

در دنیا معمولاً از بوکسیت با این عیار کمتر و یا اصلا استفاده نمی‌شود چراکه در دنیا قیمت انرژی بسیار بالاتر از کشور ماست. برای مثال در کشور چین قیمت انرژی ده برابر ایران است. همانطور که گفتم کشور ایران دارای ویژگی‌های خاص خود است و باید با توجه به همین ویژگی‌ها برنامه‌ریزی کرد. یعنی مثلا اگر در کشور ما بوکسیت پرعیار به اندازه کافی وجود ندارد و بوکسیت کشور کم عیار است ولی از طرفی ذخایر گازی خوبی داریم و قیمت تمام شده تولید آلومینا با بوکسیت کم عیار را کاهش می دهد.

عیار بوکسیتی که عموماً در کشورهای صاحب تکنولوژی آلومینا استفاده می‌شود از مدول ۴ خیلی بیشتر است، اما مهم این است که در کشور توانسته‌ایم به دلیل مزیت انرژی ارزان‌تر، از بوکسیت با عیار 3/7 همان کیفیت را بدست آوریم. باید بر این نکته تأکید کنم که امروز توان شرکت آلومینای جاجرم، دانش ۲۰ سالة موجود در سیستم است.

به‌طورکلی نگاه ما به آلومینا و صنعت استحصال آن باید تغییر کند. در روسیه رشته‌های دانشگاهی برای آلومینا وجود دارد چراکه این خود به تنهایی یک دانش کامل و تمام عیار است. در یک کارخانة آلومینا همه نوع دانش مانند دانش مهندسی معدن، دانش مهندسی مکانیک، دانش مهندسی شیمی، دانش مهندسی عمران و ... را می‌توان یک جا دید و حتماً لازم است که به این صنعت نگاه دانشی داشت و توجه داشت که بدون این مهم، کنترل آن کاری سخت و غیرممکن است.

هم‌اکنون با توجه به شرایط تحریم‌ و اینکه ممکن است سال‌ها هم ادامه داشته باشد راهی به جز نگاه ویژه به بوکسیت و معدن نداریم و باید به‌صورت کامل آن را مورد حمایت و توجه همه‌جانبه قرار دهیم.

مشکلاتی که در زمینة استفاده و بهره‌برداری از معدن تاش وجود دارد به کجا رسیده است؟ آیا می‌توان امیدوار بود که از ذخایر آن استفاده شود؟

انتظار ما از فعالان محیط زیست همواره این است که به‌صورت مستدل و کارشناسی و به‌دور از هیجانات به این مسئله نگاه کنند. متاسفانه درحالی‌که بسیاری از صنایع آلاینده و موارد مختلف آلوده‌کننده در محیط‌زیست کشور وجود دارد که نیاز به توجه ویژه محیط زیستی دارد، آن‌ها رها می‌شوند و به یک معدن‌کاری ساده که هیچگونه فرآوری در آن اتفاق نمی‌افتد ایراد گرفته می‌شود و اصلا هم به این توجه نمی‌شود که چقدر این معدن و فعالیت آن برای صنعت و اقتصاد کشور اهمیت دارد.

من معتقدم محیط زیست هم با دانش قابل کنترل است و نباید زنجیرة بزرگ آلومینیوم با حدود ۵۰۰ هزار نفر فعال، بازیچة برخی نظرات غیرکارشناسی و سلیقه‌ای شود.

به نظر من لازم است که استانداردهای محیط زیستی در حوزه معادن کشور تبیین شود و طبق یک استاندارد، حیطة فعالیت و محدودیت‌ها را مشخص کنند نه اینکه به بهانه‌های غیرکارشناسی، کشوری را که به‌ویژه در زمینة بوکسیت با محدودیت مواجه است از این امکان بالقوه محروم کرد! خصوصاً با توجه به اینکه بوکسیت لازمة صنعت استراتژیک آلومینیوم است.

با توجه به استفاده از بوکسیت با عیار پایین‌تر، مصرف "سود" لازم برای تولید آلومینا بالاتر نمی‌رود؟ چه فکری برای این موضوع کرده‌اید؟

بله مصرف "سود کاستیک" ما بالاتر می‌رود و به‌خاطر این موضوع پروژة سودیابی را اجرا کردیم که اتفاقاً جایزه پروژة برتر وزارت صمت را نیز به خود اختصاص داد.

لطفاً کمی هم در مورد دو جایزه و لوح تقدیر که شرکت آلومینای ایران اخیراً دریافت نموده است توضیح دهید.

ما خوشبختانه توانستیم در سال جاری دو جایزه را کسب نماییم. اولین جایزه مربوط به رتبة برتر در طرح‌های پژوهشی از وزارت صمت بود که مربوط به "سودیابی از کربنات‌ها" بود که هم ایده و هم طراحی و اجرای آن مربوط به همکاران ما در مجموعة آلومینای ایران بود و در‌حال‌حاضر این واحد نصب شده و در حال بهره‌برداری است.

و دومین جایزه نیز مربوط به IMI 100 بود که در میان ۱۰۰ شرکت برتر توانستیم بهترین "رشد سریع در 4 سال اخیر" را به خود اختصاص دهیم که حاصل فعالیت و تلاش همة همکاران مجموعه آلومینای ایران است.

ظرفیت تولید آلومینیوم جاجرم در نهایت قرار است به چه میزان باشد؟

ظرفیت نهایی شمش آلومینیوم جاجرم ۱۲۰ هزارتن که تاکنون ۴۰ هزار تن آن به بهره‌برداری رسیده است.

شمش شرکت آلومینای ایران از چه زمانی وارد بورس می‌شود؟

خوشبختانه شمش آلومینیوم تولیدی آلومینای جاجرم نیز بزودی وارد بورس خواهد شد و برای این موضوع آمادگی کامل داریم و در‌حال‌حاضر با ۱۵۰۰ تن در ماه آغاز خواهیم کرد و امیدواریم در سال آینده به ۳۰۰۰ تن در ماه برسیم.