چه کسی از پشت به ظریف خنجر می‌زند؟

شهید علّامه مطهّری» در کتاب «انسان کامل»اش می‌گوید: «كمال انسان در تعادل و توازن اوست، يعني انسان، آن وقت انسان كامل است كه فقط به سوي يك استعداد گرايش پيدا نكند و استعدادهاي ديگرش را مهمل و معطل نگذارد و همه را در يك وضع متعادل و متوازن، همراه هم رشد دهد كه علما مي‌گويند اساساً حقيقت عدل به "توازن" و "هماهنگي" برمي‌گردد. مثال ساده‌اي براي‌تان عرض مي‌كنم: اگر يك انسان فقط بيني‌اش رشد كند و ساير قسمت‌هاي بدنش رشد نكند، مثل كاريكاتورهايي كه مي كشند يا فقط كلّه‌اش رشد كند؛ چنين انساني رشد كرده، ولي رشد ناهماهنگ... اين نكته‌اي است كه غالباً جامعه ها از راه گرايش صد درصد به باطل، به گمراهي كشيده نمي شوند؛ بلكه از افراط در يك حق به فساد كشيده مي شوند.»[۱].

در اینجا به همین نسبت نظریّه: "دولت کامل" (یا دولت متکامل) برابر "دولت کاریکاتوری"، مطرح است. بسیاری از مجموعه‌های مدیریتی بدلیل افراط در پرداختن و تمرکز بر روی یک مقوله، دچار نوعی انحراف از اهداف اوّلیه می شوند، این خطر درباره دولت ها نیز صادق است.
همه و از جمله مردم می‌دانند که حتّی در کارزارهای دیپلماتیک نیز استفاده بهینه از تمامی ظرفیت های داخلی در مجموع به نفع تیم مذاکره کننده خواهد بود. ارسال این پیام که تیم مذاکره ای با اتّکاء به قدرت ملّی، استحکام درونی و اقتدار بیرونی پای میز نشسته؛ برون دادی جز این ندارد که قدرت چانه زنی بیشتری علیه حریف داشته باشد. با این حال برخی سعی دارند در داخل، کف تیم سیاست خارجی دولت را از اقتدار و حمایت درونی خالی کنند. این مجموعه، سهواً یا عمداً به تمام امکاناتی که می توانند، قدرت بالقوّه تیم مذاکره‌ای را افزایش دهند؛ حمله می کنند.

دیپلماسی رسمی و پنهان که در حال حاضر با مدیریت دکتر «روحانی» و «ظریف» بین «جمهوری اسلامی» و «۵+۱» در جریان است، تنها قطعه ای از یک پازل بزرگتر است. دولت اهرُم های دیگری برای پیشبُرد مهمترین اهداف اش شامل: بهبود تولید داخلی، افزایش اشتغال و کاهش تورّم، نیز دارد. آنهایی که بطور اغراق آمیزی نقش سیاست خارجی را در حلّ مشکلات داخلی پُررنگ می کنند، در حال ساخت یک "دولت کاریکاتوری" هستند؛ دولتی که فقط در حوزه دیپلماسی رشد می کند و مابقی استعدادهای داخلی اش را فراموش می کند.

این دولت می تواند در کنار دیپلماسی رسمی و پنهانی که در پیش گرفته، از ظرفیت های داخلی دیگر نیز استفاده کند. بی شک، دیپلماسی عمومی یکی از این قابلیت هاست. چرا بعضی می خواهند، چنین سرمایه ای به کمک دولت نیاید؟ همین حالا که نمایندگان «وزارت خارجه ایران» در حال مذاکره با «۵+۱» هستند، بخش قابل توجّهی از سرمایه های فکری کارشناسان در نهادهای ذیصلاح صرف این می شود که چطور باید حاکمیت ظاهراً چندپاره آمریکا درباره ایران را مدیریت کنند.