وضعیت آلومینیوم اعراب و مقایسه با ایران

مدیرعامل شرکت آلکوا کلاوس کلینفلد ‏(KlausKleinfeld‏) گفته است: اگر در گروه شرکت‌های ما، نمونه‌های بیشتری از شرکت آلومینیوم ‏معادن عربستان داشتم، بسیار راحت می‌خوابیدم!‏

عرب آل ‏(ARABAL‏) از طریق متال بولتن گزارشی از وضعیت آلومینیوم کشورهای عربی منتشر کرده که بسیار جالب است.

خلاصه این گزارش به شرح زیر است:

‏1-‏ سال 2015 تولید جهانی آلومینیوم 7.2% رشد داشته است. این رشد در آسیا 12.7% و عموما متعلق به چین است که حدود 50% ‏آلومینیوم دنیا را تولید می‌کند.

‏2-‏ روند رشد تقاضای آلومینیوم، برخلاف مس و فولاد صعودی است و رشد سالانه 5% دارد. از دلایل عمده، جایگزینی آلومینیوم به جای فولاد در خودرو (آمریکا-اروپا) و جایگزینی این فلز با مس (خطوط ‏انتقال برق) است‏.
‏
3- هزینه تولید آلومینیوم کشورهای عربی جزو کمترین‌ها در دنیا بوده و دلیل اصلی آن، منبع انرژی گاز طبیعی است. به دلیل رقابت پذیری بالا، شاهد رشد تولید آلومینیوم به میزان 77% بین سال 2010 تا 2014 بودیم و با وجود بحران ناشی از مازاد عرضه جهانی این فلز، امسال رشد تولید GCC حدود 7% است.

‏4-‏ کشورهای ‏GCC‏ حدود 42 میلیارد دلار در صنعت آلومینیوم خود سرمایه‌گذاری کرده‌اند که منجر به ایجاد ظرفیت 5.7 ‏میلیون تنی در شمش و بیش از 10 هزار مگاوات توان نیروگاهی شده است.
‏
‏5- ایران با سرمایه‌گذاری تقریبی 2.7 میلیارد دلار در تولید شمش آلومینیوم، دارای ظرفیت 457 هزار تنی شمش است. ‏صنعت آلومینیوم کشور فاقد نیروگاه اختصاصی است.

‏6-‏ از نظر ارزش افزوده به عنوان نمونه، مصرف صنایع پایین دستی آلومینیوم کشور بحرین بیش از 1.8 برابر ایران است. به نظر می‌رسد ما در ایران به این امر کم‌توجهی جدی کرده‌ایم.

‏7-‏ از نظر بهره‌وری نیروی انسانی، در شرکت گلوبال آلومینیوم امارات به ازای هر نفر سالانه 412 تن شمش آلومینیوم تولید می‌کند. این رقم در شرکت آلبا در بحرین ‏‏310 تن و در ایران (مجموع ایرالکو+المهدی) معادل 97 تن است. (آمار پرسنل سال 1389)‏

امارات

این کشور بزرگترین تولیدکننده آلومینیوم با ظرفیت 2.4 میلیون تن شمش آلومینیوم در ‏GCC‏ بوده و دارای 2 ‏اسملتر ‏DUBAL‏ و ‏EMAL‏ (گلوبال آلومینیوم) است. برای تامین بوکسیت، شرکت بوکسیت و آلومینای گینه را تحت مالکیت خود ‏درآورده و در حال احداث واحد تولید آلومینا در ابوظبی است. گلوبال آلومینیوم 6800 نفر پرسنل دارد (17% ‏اماراتی هستند) و دارای 5450 مگاوات (32 توربین گازی و 11 توربین بخار) نیروگاه اختصاصی است. 
تولید آب شرب این ‏شرکت روزانه 128 هزار متر مکعب، ضمن درآمدزایی برای شرکت، بخش عمده‌ای از آب شهر دبی را تامین می‌کند.

بحرین

با تولید 931 هزار تنی و توان نیروگاهی 2217 مگاوات، رتبه دوم تولید در ‏GCC‏ را دارا است. آلومینای موردنیاز از ‏طریق قرارداد بلندمدت با کشتی‌های 60 هزار تنی از استرالیا و آسیا وارد می‌شود. تعداد ‏پرسنل شرکت آلبا 3000 نفر است که 87% آن بحرینی هستند. 

خط ششم این کارخانه شامل 1350 مگاوات توان نیروگاهی با ‏سرمایه‌گذاری 3.5 میلیارد دلار و ظرفیت 514 هزار تن در حال اجرا بوده که سال 2019 تکمیل می‌شود. بحرین دارای ‏بزرگترین صنعت پایین دستی آلومینیوم در حوزه ‏GCC‏ است آلبا تنها شرکتی است که سهام آن در بورس لندن ثبت شده و ‏داد و ستد می‌شود.

عربستان

آلومینیوم در عربستان دارای زنجیره کامل بوکسیت (4 میلیون تن)- آلومینا (1.8 میلیون تن)- آلومینیوم (740 هزار تن) است که با سرمایه‌گذاری 10.8 میلیارد ‏دلاری با مشارکت شرکت آلکوا آمریکا ایجاد شده است.

این مجموعه شامل واحدهای پایین دستی آلومینیوم شامل خطوط نورد 380 هزار ‏تنی + 100 هزار تن ورق آلومینیوم مخصوص ورق سرد مخصوص خودرو و قوطی نوشابه است.

قطر

با تولید 612 هزار تن و توان نیروگاهی اختصاصی 1350 مگاوات (4 توربین گاز – 2 توربین بخار)، رتبه چهارم تولید ‏در بین کشورهای ‏GCC‏ را دارا است. آلومینای مصرفی از استرالیا و برزیل وارد می‌شود و 50% سهام آن متعلق به شرکت ‏هیدرو نروژ است. کل سرمایه‌گذاری این مجتمع 5.7 میلیارد دلار بود که در سال 2009 به بهره‌برداری رسیده و 1200 ‏نفر پرسنل در آن اشتغال دارند. زیرساخت‌های ایجادی مکان توسعه ظرفیت اسملتر به 2 برابر را مهیا کرده اما هنوز ‏تصمیمی گرفته نشده است.

عمان

با تولید 375 هزار تن و 1000 مگاوات نیروگاه اختصاصی... و 1000 نفر پرسنل رتبه پنجم تولید آلومینیوم در ‏GCC‏ ‏را دارد. 73% پرسنل عمانی هستند و پودر آلومینای موردنیاز از ریوتینتو خریداری می‌شود. 20% سهام آن متعلق به ریوتینتو، 40% ابوظبی و الباقی دولت است. 2.5 میلیارد دلار سرمایه‌گذاری برای ایجاد آن صورت گرفته و کارخانه سال 2008 ‏وارد تولید شد

مصر

با ظرفیت تولید 320 هزار تن شمش آلومینیوم، برنامه توسعه 80 هزار تنی دارد. این شرکت در بورس قاهره فعال ‏است.