واسطه‌گران، تولیدکنندگان داخلی را می‌بلعند

به‌گزارش باشگاه آلومینیوم، عبدالحسین سیفی در گفت‌وگو با فلزات آنلاین بیان کرد: این کارگاه در سال ۱۳۶۰ به‌منظور تولید و تراشکاری انواع قطعات ریختگی آلومینیومی تأسیس شد. فرایند ریخته‌گری و مواد اولیه مورد استفاده در این کارگاه با توجه به نوع کاربرد هر قطعه متفاوت است. شمش آلومینیوم و قراضه مواد اولیه این واحد هستند؛ همچنین جهت تولید قطعاتی که در ماشین‌آلات سنگین و صنعتی کاربرد دارند، از روش ماسه‌ای با استفاده از ماسه تر، سیلیسی و CO₂ بهره می‌بریم؛ اما برای تولید قطعات کوچک و سبک در تیراژ بالا از دستگاه دایکست استفاده می‌کنیم. کوره‌هایی که برای ذوب فلزات در این کارگاه فعال هستند، کوره‌های القایی، کوره‌هایی با سوخت فسیلی، دوار، زمینی و بوته‌ای است؛ از کوره‌های بوته‌ای هیچ‌گاه برای ریخته‌گری قطعاتی که در ماشین‌آلات سنگین کاربرد دارند، استفاده نمی‌کنیم. بوته‌های گرافیتی یکی از لوازم بسیار ضروری تولید محسوب می‌شود و کیفیت بالای آن‌ها اهمیت بسیار زیادی دارد. این بوته‌ها در گذشته از کشور آلمان وارد می‌شد که کیفیت مناسبی داشتند. یک بوته گرافیتی ۱۰۰ کیلوگرمی تا ۱۵ بار برای ذوب‌ریزی، مورد استفاده قرار می‌گرفت و وزن آن تغییری نمی‌کرد اما بعد از این مدت به مرور زمان از وزن و ارتفاع آن کاسته می‌شد و زمانی که به ۷۰ کیلوگرم می‌رسید، دیگر قابل استفاده نبود و ظرفیت ذوب آن کاهش پیدا می‌کرد؛ بنابراین این نوع بوته‌ها برای ریخته‌گری‌ محصولاتی که به میزان مذاب بالایی احتیاج ندارند، مورد استفاده قرار می‌گیرد. درحال‌حاضر با توقف واردات از آلمان، بوته‌های موجود در بازار از کیفیت خوبی برخوردار نیستند.

وی در همین راستا ادامه داد: برای ریخته‌گری قطعات در تیراژ بالا از کوره‌های القایی استفاده می‌کنیم. برای ذوب مواد اولیه، قطعات سخت و بزرگ از کوره‌های دوار استفاده می‌کنیم. البته سعی داریم بیشتر از کوره‌های گازی با ظرفیت پنج و ۱۰ تن اسفاده کنیم تا کوره‌های برقی. برای تولید قطعات‌ آلومینیومی همچون کلمپ که کابل‌های برق را به یکدیگر متصل می‌کند، به‌منظور افزایش میزان تحمل فشار آن، با فرمولاسیون دقیق و استفاده از تجربه، مذاب آلومینیوم را با عناصر دیگر آلیاژ‌سازی می‌کنیم؛ آلیاژ‌سازی فرایند پیچیده‌ای است که باید میزان خلوص عناصر، دمای ذوب هر فلز، زمان و درجه حرارت‌دهی و مقدار عناصر افزودنی به مذاب، مورد توجه قرار گیرد. اگر هرکدام از این مراحل به‌درستی انجام نشود، قطعه ریخته‌گری شده از استحکام و کیفیت لازم، برخوردار نخواهد بود.

سونامی قیمت‌ها

مدیر کارگاره مذاب و فلزات رنگی دامغان با اشاره به مشکلات تولیدکنندگان، اظهار کرد: درحال‌حاضر شرایط نامعلوم بازار و نوسان قیمت‌ها مانعی است که در مسیر تولید قرار دارد. به‌عنوان مثال با تغییر قیمت مواد اولیه نمی‌توانیم قیمت ثابتی به مصرف‌کنندگان برای ریخته‌گری محصول ارائه دهیم و یا زمانی‌که مواد اولیه را خریداری می‌کنیم، ممکن است با نوسان قیمت‌ها دچار ضرر شویم. قدرت خرید مردم و همچنین توان تولیدی تولیدکنندگان به‌دلیل کمبود نقدینگی کاهش یافته و شرایط بازار مصرف آنچنان تعریفی ندارد. علاوه ‌بر ‌این موارد، مشکلاتی همچون بیمه، مالیات، محدودیت در تأمین انرژی و نیروی انسانی هم باری مضاعف بر دوش صنعتگران هستند؛ درصورتی‌که انگیزه تولیدکنندگان، رشد و تعالی صنعت و اشتغال‌زایی است اما با این شرایط، مسیر تولید ناهموار شده است. با کاهش فعالیت تولیدکنندگان داخلی، تولیدکنندگان خارجی به‌راحتی توانسته‌اند بازار‌های داخلی را دردست بگیرند؛ البته این روند از سال ۱۳۶۹ شروع شده بود. به جرأت می‌توان بگویم که در اواخر دهه ۶۰ حدود ۴۰ کارگاه تراشکاری در شهر دامغان فعالیت داشتند و افراد اندکی مشغول به انجام امور خدماتی بودند اما اکنون دیگر افراد تمایلی به تولید ندارند و تمام این ۴۰ کارگاه به امور خدماتی روی آورده‌اند.

یوسفی با بیان اینکه محصولات کشور چین بازار مصرف را اشباع کرده است، ابراز کرد: در آن زمان کیفیت محصولات چینی قابل مقایسه با محصولات ایرانی نبود اما تولیدکنندگان چینی توانسته بودند با بسته‌بندی مناسب، مصرف‌کنندگان را ترغیب به خرید محصولات کنند؛ درصورتی‌که تولیدکنندگان داخلی، نخست به کیفیت و طراحی کاربردی اهمیت می‌دادند تا بسته‌بندی قطعه. همچنین تولیدکنندگان چینی در ابتدا با ارائه محصولاتی با قیمت پایین بازار را کامل تسخیر می‌کنند اما بعد از اینکه توانستند مشتریان را جذب کنند قیمت محصولات را افزایش می‌دهند. این قطعات نامرغوب به‌دلیل کیفیت پایین به‌سرعت مستهلک شده و تعویض آن‌ها ضروری می‌شود، در این میان مصرف‌کننده، متقبل هزینه‌های اضافه و اتلاف زمان جهت تعویض قطعه می‌شود. ورود محصولات چینی به بازار موجب شد تا اکثر کارگاه‌های تراشکاری شهر دامغان در اواخر دهه ۶۰ غیرفعال شوند؛ به‌طورکلی بعد از بحرانی‌شدن وضعیت کارگاه‌های تراشکاری نوبت به کارگاه‌های ریخته‌گری می‌رسد زیرا زمانی که تراشکاران نتوانند فعالیت کنند در روند فعالیت ریخته‌گران هم اخلال ایجاد می‌شود.

حمایت از نخبگان و متخصصان داخلی

وی با اشاره به اینکه واسطه‌گران مانعی دربرابر توسعه صنعت کشور هستند، مطرح کرد: در یک برهه زمانی یک قطعه را که در صنعت کشاورزی و قطعه دیگری را که در صنعت نفت کاربرد داشت و انحصار تولید آن در دستان ژاپن بود توانستیم برای اولین‌بار در ایران با قیمت پایین‌تر و کیفیت بالاتر تولید کنیم اما به سبب وجود واسطه‌گرانی که در واردات قطعات بی‌کیفیت خارجی منافع داشتند، نتوانستیم این محصولات را به تولید انبوه برسانیم. علی‌رغم اینکه وعده‌های بسیاری جهت حمایت از تولید و تولیدکنندگان داده می‌شود، تمام این وعده‌ها در حد شعار باقی مانده است؛ تولیدکنندگان سعی بر این دارند که دانش و تجربه خود را به‌کار بگیرند و گره‌های ریسمان تولید را بگشایند و با بومی‌سازی قطعات در کتاب افتخارات کشور، برگ زرین دیگری را رقم بزنند. دانش تولیدکنندگان داخلی به حدی است که می‌توانیم در این زمینه با کشور‌های آلمان، ژاپن و انگلستان رقابت کنیم اما بسیاری از تولیدکنندگان به‌دلیل شرایط نامناسب بازار مصرف، برای ادامه فعالیت به سایر کشور‌ها، مهاجرت کرده‌اند. به شخصه در دهه ۸۰ با تحقیقات و مطالعاتی که طی ۱۰ سال انجام داده‌ بودم موفق به اختراع و تولید موتور‌ها و قطعات ضدآب شدم و حتی آن‌ها را به ثبت رساندم اما علی‌رغم اینکه وعده‌های بسیاری برای حمایت نیز داده شد در عمل اتفاقی نیفتاد.