نوسان قیمت، مولفه‌‌ای که محاسبات بازار را بر هم زد

به گزارش باشگاه آلومینیوم، مهدی رزقی در گفت‌وگو با فلزات‌آنلاین اذعان کرد: شرایط بازار مصرف ورق و گرده آلومینیومی و وضعیت واحدهای تولیدی در سال گذشته بسیار نامناسب بود که با بررسی شاخص‌های بازار و تقاضای مشتریان طی چند سال اخیر، اصلی‌ترین علت آن نوسان نرخ ارز و به تبع آن تغییرات چشمگیر بهای شمش آلومینیوم در بازارهای داخلی است. اگرچه این معضل در سال جاری نیز همچنان ادامه‌دار است و پس از گذشت دو ماه از شروع سال ۱۴۰۳، هنوز هم شاهد ثبات قیمت‌ها نیستیم؛ متاسفانه این مسئله باعث می‌شود که نه‌تنها فعالان صنعت آلومینیوم بلکه سایر تولیدکنندگان و واحدهای صنعتی در مقیاس‌های مختلف نیز امکان ادامه فعالیت را نداشته باشند و به جای حرکت در مسیر سودآوری، شاخص‌های عملکردی منفی را ثبت کنند. گفتنی است که در ابتدای سال گذشته میانگین قیمت شمش آلومینیوم در بورس کالای ایران، ۹۰ هزار تومان به ازای هر کیلوگرم بود که در انتهای سال ۱۴۰۲ این عدد با رشد ۵۵٫۵ درصدی به ۱۴۰ هزار تومان به ازای هر کیلوگرم جهش پیدا کرد. همان طور که پیش‌تر به آن اشاره شد، روند صعودی قیمت‌ها در سال جاری نیز با شدت بیشتری ادامه یافت و قیمت شمش آلومینیوم در دو ماه ابتدایی سال ۱۴۰۳ با رشد ۲۱٫۴ درصدی نسبت به سال گذشته به ۱۷۰ هزار تومان به ازای هر کیلوگرم هم رسید. باید توجه داشت که قیمت محصولات و میزان معاملات در بازار با یکدیگر رابطه مستقیمی دارند زیرا با رشد قیمت‌ تمام شده، تب بازار فروکش کرده و مشتریان به دلیل کاهش توان خرید خود، یا محصولات ارزان‌قیمت را انتخاب می‌کنند و یا میلی برای انجام معاملات در بازار ندارند. به همین دلیل در سال ۱۴۰۲ شیب تقاضای مصرف‌کنندگان نسبت به سال قبل از آن نزولی بود؛ البته این روند کاهشی از سال گذشته شروع نشده است و در چند سال اخیر به سبب تغییرات زیاد قیمت‌ها، بازار مصرف با افت شدید تقاضای مشتریان مواجه شده است.

وی با اشاره به سال‌هایی که بازار مصرف ورق و گرده آلومینیومی از شرایط بهتری برخوردار بود، عنوان کرد: در بازه زمانی ۱۳۹۴ تا ۱۳۹۶ به دلیل ثبات قیمت‌ها، تقاضا برای تولید و خرید محصولات مناسب بود. مجددا تاکید می‌کنم که قیمت‌، تاثیرگذارترین عامل بر شرایط بازار و تولیدکنندگان است زیرا با رشد قیمت‌ها، هزینه‌های واحدهای تولیدی نیز در مدار صعودی قرار می‌گیرد و به دلیل افت میزان تولید محصولات در پی کاهش تقاضای مشتریان، درآمد تولیدکنندگان هزینه‌های آن‌ها را پوشش نمی‌دهد. این در حالی است که اگر در همین شرایط حتی با وجود هزینه‌های بالای تولید، واحدهای صنعتی محصولات بیشتری را تولید کرده و به فروش برسانند، تراز مالی آن‌ها منفی نخواهد بود و می‌توان با درآمد حاصل شده هزینه‌ها را پرداخت کرد.

دولت باید گره‌گشا باشد

این فعال صنعت آلومینیوم در پاسخ به این سوال که تولیدکنندگان از چه روش‌هایی می‌توانند سبب کنترل و یا کاهش قیمت‌ها شوند، تصریح کرد: وظیفه اصلی تولیدکنندگان فقط تولید است  و کنترل قیمت‌ها و نرخ ارز بر عهده مسئولان کشور و سیاست‌گذاران است. به همین دلیل سرنوشت واحدهای تولیدی و صنایع هر کشوری در گرو سیاست‌های کلان تعیین شده است و جهت‌گیری‌های شخصی و ابلاغ مصوباتی در راستای حفظ برخی منافع، عواقب نامطلوبی برای تولیدکنندگان و بازار مصرف به همراه دارد زیرا مشتریان هم باید اقلام مورد نیاز خود را با قیمت بیشتری خریداری کنند. این در حالی است که حقوق نیروی انسانی حدود ۱۰ تا ۱۲ میلیون تومان است که در همین ابتدای سال و قبل از افزایش بیشتر شیب قیمت‌ها، کفاف هزینه‌های زندگی افراد را نمی‌دهد. باید اذعان کنم که سیگنال‌های مثبتی را به منظور بهبود شرایط فعلی از اقدامات دولت دریافت نمی‌کنیم که به همین دلیل تصور دورنمای روشن برای سال ۱۴۰۳ بسیار دشوار و بعید به نظر می‌رسد.

رزقی در خصوص مدیریت و تقلیل هزینه‌ها، ادامه داد: برخی از افراد کاهش ضایعات ایجاد شده در خط تولید را یکی از عوامل موثر بر تقلیل هزینه‌ها می‌دانند؛ این در حالی است که انجام فعالیت‌های تولیدی بدون خطا و وجود هیچ ضایعاتی امکان‌پذیر نیست و همواره درصدی برای هدررفت مواد در نظر گرفته می‌شود. در نتیجه بر اساس عملکرد متفاوت نیروی انسانی، این هزینه‌ها پیش‌بینی شده‌اند و تاثیر قابل‌توجهی بر فعالیت‌ واحدهای تولیدی ندارند؛ حتی در برخی موارد می‌توان با انجام برخی اقدامات اصلاحی مجددا از محصولات استفاده کرد و فقط در شرایطی که نیروی کار از تجربه بالایی برخوردار نباشد و باعث از بین رفتن محصولات در تناژ بالا شود، این موضوع مشکل‌ساز است. در حال حاضر ۶ نفر نیروی باتجربه در این مجموعه مشغول به کار هستند که قبل از تعدیل کارکنان به دلیل چالش‌های ذکر شده، تعداد آن‌ها به ۲۵  نفر می‌رسید.

وی با بیان اینکه ماشین‌سازان داخلی توانایی ساخت دستگاه‌ها و ماشین‌آلات مورد نیاز برای کارگاه‌های نورد آلومینیوم را دارند، ابراز کرد: تکنولوژی خطوط نورد آلومینیوم در اکثر کشورهای جهان یکسان بوده و مکانیزم مشابهی با یکدیگر دارند که به همین دلیل از این نظر نسبت به رقبای خارجی خود چندان عقب نیستیم اما در خصوص تکنولوژی‌های مورد استفاده در واحد ریخته‌گری، باید گفت که تولیدکنندگان خارجی از دستگاه‌های به‌روز و پیشرفته‌تری استفاده می‌کنند. در این میان باید به این موضوع اشاره کنم که برخی از ماشین‌آلات ساخت داخل به کشورهای ارمنستان و تاجیکستان نیز صادر می‌شوند و کاخانه‌های ظروف‌سازی به عنوان مشتریان اصلی محصولات ما، ماشین‌آلات مجهز و جدیدی را در اختیار دارند که باعث تسهیل فرایندهای تولید و به‌کارگیری نیروی انسانی کمتر شده است.

این تولیدکننده ورق و گرده آلومینیومی در پاسخ به این سوال که آیا کارگاه‌های غیرمجازی در صنایع نورد آلومینیوم فعالیت دارند، اظهار داشت: در زمینه تولید ورق و گرده‌های آلومینیومی، کارگاه‌های غیرمجاز فعالیتی ندارند اما در خصوص تولید ظروف باید گفت که به دلیل هزینه پایین راه‌اندازی یک خط تولید معمولی، تعداد زیادی از این کارگاه‌ها به راحتی بدون مواجه با چالش‌های متعدد مسیر تولید مشغول به کار هستند. البته باید به نکته مهمی اشاره کنم که کارگاه‌های غیرمجاز، عرضه‌کننده مستقیم ظروف نیستند زیرا امکان فروش محصولات فاقد برند در بازار وجود ندارد و این تولیدکنندگان به صورت دستمزدی سفارشات ثبت شده را تولید می‌کنند.

شرطی برای بقا

رزقی با اشاره به دلایل انتخاب صنعت آلومینیوم به عنوان حوزه کاری خود، یادآور شد: با توجه به تجربه و سابقه خانوادگی خود در صنایع فلزی (مس)، تصمیم گرفتیم که در این حوزه فعالیت داشته باشیم اما به دلیل قیمت پایین‌تر و مصارف عمده آلومینیوم نسبت به مس، تولید ورق و گرده‌های آلومینیومی در دستور کار قرار گرفت. اگرچه اکنون با توجه به تاثیرات نوسان نرخ ارز روی فعالیت‌های صنایع فلزی، شرایط بازار مصرف هر دو صنعت چندان مطلوب نیست و فقط زمانی این تغییرات نمی‌تواند چالش بزرگی برای تولیدکنندگان محسوب شود که آن‌ها از حاشیه سود بالایی برخوردار باشند. اگرچه در حال حاضر حاشیه سود تولیدکنندگان ورق و گرده آلومینیومی حدود ۲ تا ۴ درصد است و نوسان نرخ ارز برای فعالان این حوزه خبر خوبی به شمار نمی‌آید.

وی در پایان با بیان اینکه دولت و نهادهای بالادستی اگر قصد حمایت از تولیدکنندگان را ندارند به مانع‌تراشی در مسیر آن‌ها نپردازند، خاطرنشان کرد: آلومینیوم فلز پرکاربردی است که امکان حذف آن از سبد خرید مصرف‌کنندگان وجود ندارد و روز‌به‌روز تقاضا برای محصولات آلومینیومی در صنایع مختلف افزایش می‌یابد؛ به همین دلیل اگر موانع موجود در مسیر حرکت این صنعت برطرف شود، سودآوری آن بسیار چشمگیر خواهد بود.