قیمت دلار را صرافان دوبی تعیین میکنند نه بازار ایران

این روزها بازار ارز دوباره دچار تلاطم شده و قیمتها اگرچه به سمت بالا اما حرکتی زیگزاگ از خود بروز میدهند.دراین میان اگرچه برخی مقامهای دولتی مانند معاون رییس جمهور میگوید که قیمت بازار ازاد را قبول ندارد و باید کاهش یابد ؛ اما بگیر وببندهای پلیسی دولت قبل هم نتوانست حریف بازار شود چه رسد به درخواست یک مقام مسوول. امروز اگر چه نرخ ارز دربازار ازاد کاهش یافت اما همچنان بالای 3500 تومان میچرخد ؛ این درحالی است که کمتر از دوماه قبل قیمتها به زیر سه هزار تومان رسیده بود و حتی انتظار میرفت تا 2800تومان هم کاهش یابد.
دراین میان برخی کارشناسان بر این باورند که کنترل بازار ارز از دست دولت خارج شده ؛ اما درمقابل نیز هستند کسانی که بر این عقیده اند که کنترل بازار از دست دولت خارج نشده اما هماهنگی ها دراین میان نیاز است که فعلا وجود ندارد.

رئیس اتاق بازرگانی تهران با بیان اینکه تعیین نرخ دلار امری نیست؛ خاطر نشان میکند: دولت نمی‌تواند امر کند که قیمت دلار پایین یا بالا برود و باید قیمت دلار را با ابزار اقتصادی عرضه و تقاضا تنظیم کند.

آل اسحاق میافزاید: سیاست درست این است که تعادل عرضه و تقاضا را با سیاست جامع اصلاح کنیم نرخ ارز تابع یک مقوله نیست. بالا رفتن نرخ ارز به ضرر واردکننده مواد اولیه و تولیدکننده است، ولی برای صادرات راه‌های مختلف در هم تنیده روی نرخ ارز تأثیرگذار است. هنر دولت و بانک مرکزی را اکنون مسلط بر بازار می‌بینم البته مسائل بین‌المللی و جنگ روانی نیز بی‌تأثیر نیست، ولی این گونه نیست که کنترل نرخ ارز از دست دولت خارج شده باشد و به تیم دولت به عنوان تیمی کار بلد اعتقاد دارم، منتهی نیاز به یک هماهنگی و همدلی بین تمام دستگاهها، رسانه‌ها و بخش خصوصی وجود دارد.

درهمین حال رییس کل بانک مرکزی گفت: در شرایط امروز به دلیل افزایش تقاضا در بازار ارز قیمت ها رشد داشته اما پیش بینی این است که بعد از ژانویه این قضیه تقلیل یابد و شرایط متعادل تر می شود.

رییس کل بانک مرکزی درخصوص نوسانات نرخ ارز در بازار نیز گفت: عوامل بنیادین موثر در تعادل بازار ارز تفاوت ویژه‌ای نداشته است و نرخ بازار یک نرخ تعادلی است.

سیف ادامه داد: بانک مرکزی در رابطه با نرخ ارز در بازار آزاد نگاه کاملا منطقی دارد و اجازه می‌دهد این قیمت با عوامل بنیادین خود تعدیل شود و شرایط به تدریج باعث تغییر در این روند شود.

وی تاکید کرد: نوسان شدید ناگهانی در قیمت ارز به هیچ وجه منطقی نیست و برای جلوگیری از این نوسانات و ایجاد انضباط در بازار ارز، برنامه‌هایی توسط بانک مرکزی اجرایی خواهد شد.

رییس کل بانک مرکزی درخصوص تعیین نرخ 2850 تومان برای ارز در بودجه سال 1394 نیز گفت: این نرخ تنها یک نرخ محاسباتی است و هیچ گونه تقیدی نسبت به تحقق قطعی آن در آینده وجود ندارد. ممکن است بر اثر عوامل و شرایط اقتصادی این نرخ محقق نشود.

درعین حال قائم مقام بانک مرکزی نیز درباره رشد نرخ دلار در بازار آزاد نیز اظهار داشت: در تحلیل این امر دو دسته مبانی در تعیین نرخ ارز دخالت دارند که یک دسته عوامل بنیادی اقتصاد همانند رشد اقتصادی، تراز پرداخت ها، بهره وری، نقدینگی و تورم است که با بررسی آنها متوجه می شویم، تصویر وضعیت بنیادی اقتصاد با بهبود مواجه شده و این به آن معناست که در طول مدت فعالیت دولت جدید، تقویت ارزش پول ملی و ثبات در نرخ ارز داشته ایم و بانک مرکزی پیوسته در تعقیب سیاستهایی بوده که از نوسان و تغییر نرخ ارز جلوگیری کند.

این مقام مسوول تصریح کرد: در کنار عوامل بنیادین اقتصاد، عوامل غیراقتصادی نیز گاهی به صورت شوک در بازار ایفا نقش می کنند که عمر کوتاهی دارند و با مدیریت بانک مرکزی براساس نظام ارزی مدیریت شناور شده می توان آنها را کنترل کرد.

به گفته وی براساس برنامه پنجم توسعه با تفاضل تورم داخل و خارج و شرایط اقتصاد کلان، مدیریت بانک مرکزی بر نرخ ارز باید نظارت داشته باشد البته این به معنای آن نیست که تورم داخل و خارج به میزان 15 و 16 است بلکه باید مداخله صورت گیرد و این امر در اختیار سیاست گذار است تا مدیریت کند.

قائم مقام بانک مرکزی گفت: با توجه به متغیرهای اقتصادی و اینکه اقتصاد در شرایط خروج از رکود به سر می برد و شرایط در وضعیت بیش از هدف گذاری ها است، وضعیت بازار آرام شونده و روبه بهبود خواهد بود و شاهد ثبات در بازار ارز خواهیم بود.

***قیمت‌های‌بازار ارز کاذب‌است

دراین راستا اما دبیرکل کانون صرافان، افزایش تقاضا بیش از عرضه، کاهش نرخ نفت، انتظارات فعالان بازار، تمام شدن ماه صفر و آغاز خرید و فروش ها در بازار و پایان تعطیلات را از جمله دلایل عمده افزایش قیمت انواع ارز در بازار اعلام کرد و احتمال داد قیمت ها در بازار ارز کاذب باشد.

احمد لواسانی درباره دلایل افزایش نرخ ارز در بازار، افزود: در هفته های اخیر میزان تقاضا در بازار ارز بیشتر از عرضه بوده که این امر تاثیر زیادی بر افزایش قیمت ها داشته است.

وی در پاسخ به این پرسش که به اعتقاد برخی از صرافان بالا رفتن نرخ درهم در امارات متحده عربی منجر به بالارفتن نرخ ارز در کشور شده است، اظهار داشت: اینکه برخی معتقدند قیمت دلار و انواع ارز تهران در دبی تعیین می شود، نادرست است اما از آنجا که برخی از تبادلات از طریق دبی انجام می شود، بالا رفتن نرخ درهم در دبی بر بازار ایران نیز تاثیر می گذارد اما این تاثیر به میزانی نیست که بتوان گفت نرخ ارز ایران براساس قیمت درهم تعیین می شود.

لواسانی با تاکید بر اینکه قیمت ارز محلی امارات برای ایران اهمیت دارد، گفت: از آنجا که برای واردات کالا از انواع ارز استفاده می شود، بنابراین با تحویل ارز می توانیم درهم دریافت و کالا وارد کنیم.

وی ادامه داد: بنابراین بانک مرکزی و یا صادرکنندگان باید ابتدا ارز را فروخته و سپس درهم تهیه کنند.

دبیرکل کانون صرافان تصریح کرد: به طور عام همگان انتظار دارند که قیمت ارز در بازار افزایش یابد البته اگر این افزایش قیمت به صورت منظم، روزانه، اندک و به صورت شناور مدیریت شده باشد، مشکلی در بازار ایجاد نمی شود.

لواسانی تصریح کرد: بهتر است قیمت ارز به صورت تدریجی و آرام افزایش یابد تا فعالان اقتصادی بتوانند برای فعالیت های خود برنامه ریزی کرده و با بازار هماهنگ شوند.

این فعال بازار ارز با تاکید بر اینکه افزایش نرخ ارز در هفته های اخیر ارتباطی با تحریم ها ندارد، گفت: برخی از کشورها همانند ایران با تحریم مواجه هستند اما نرخ ارز در این کشورها منجر به بحران نشده ضمن آنکه قیمت ارز در ایران با وجود تحریم ها در دوره هایی نه تنها افزایش نیافته بود بلکه با کاهش نیز مواجه شده است.

لواسانی افزود: فاصله نرخ دلار آزاد و دولتی در روز چهارشنبه گذشته به حدود 900 تومان رسید که این امر سبب رانت خواری عده معدودی در حوزه ارز شد.

وی با بیان اینکه، فعالان بازار ارز و صرافان علاقه ای به افزایش نرخ در این بازار ندارند، گفت: با افزایش نرخ ارز و تاثیر آن بر قیمت سایر کالاها، قدرت خرید کاهش می یابد ضمن آنکه فعالان اقتصادی تعهداتی دارند که باید جوابگوی آن باشند.

به گفته وی، فعالان بازار ارز نیز توقع دارند که افزایش قیمت ها با شیب ملایم انجام شود زیرا اگر قیمت ها از مدار خارج شود نه تنها به نفع اقشار ضعیف جامعه نبوده بلکه اقشار پردرآمد نیز آسیب خواهند دید.

***افزایش نرخ دلار روانی نیست

درمقابل این اظهارات معاون سابق بانک مرکزی در بررسی دلایل افزایش نرخ ارز در بازار غیر رسمی کشور، گفت: با توجه به شرایط موجود و تغییر سیاستها، افزایش نرخ ارز کاملا طبیعی بوده و نمی توان آن را متاثر از هیجانات دانست.

حیدر مستخدمین حسینی در رابطه با دلایل نوسان نرخ ارز در بازار غیر رسمی کشور، گفت: تغییرات نرخ ارز از جایی شروع شد که مسئولان اقتصادی کشور نرخ ارز در بودجه سال 94 را 2 هزار ریال افزایش دادند و این موضوع اولین جرقه برای افزایش نرخ بود.

معاون سابق بانک مرکزی افزود: به هر حال زمانی که در بودجه کلان، نرخ ارز از سوی مقامات رسمی افزایش می یابد، طبیعتا بازار هم از این موضوع تبعیت کرده و نوسان کنونی کاملا قابل پیش بینی بود.

وی تصریح کرد: نکته دیگر اینکه رییس کل بانک مرکزی، سال گذشته و در اتاق بازرگانی اعلام کرد که دلار حدود 30 هزار ریال قیمت دارد، زمانی هم که دلار در اتاق مبادلات ارزی با نرخ 26 هزار ریال عرضه می شد، انتظار افزایش قیمت دلار امری طبیعی بود.

این کارشناس مسایل اقتصادی و بانکی سومین نکته را افزایش نرخ ارز در اتاق مبادلات ارزی عنوان کرد و گفت: افزایش نرخ ارز در این مرکز نیز دلیلی برای تغییر بهای ارز در بازار غیر رسمی است.

وی افزود: همچنین زمانی که قیمت نفت در بازارهای بین المللی کاهش یابد، افزایش نرخ دلار در کشور را به همراه دارد، چراکه 80 درصد ساختار بودجه ایران را نفت تشکیل داده و محدودیت عرضه ارز، آثار خود را بر ارزهای خارجی سر ریز می کند.

مستخدمین حسینی، نزدیکی به سال نو میلادی را عاملی کم اثر در افزایش نرخ ارز عنوان کرد و ادامه داد: یکی از مواردی هم که تحلیل گران به آن اذعان دارند، نزدیکی به سال نو مسیحی بوده، در حالی که این موضوع، تاثیر کمی را بر افزایش نرخ ارز خواهد گذاشت.

وی تاکید کرد: نکته ای هم که نباید فراموش شود اینکه، تثبیت دستوری نرخ ارز از سال 1381 یکی از دلایل افزایش نرخ ارز در سالهای گذشته بود، به نحوی  در سال 91 ما شاهد جبران عدم افزایش نرخ ارز طی 10 سال اخیر بودیم و اگر با انجام محاسبات، نرخ ارز را با تورم در نظر گرفته و با نرخ پایه سال 81 محاسبه کنیم، این نرخ بصورت طبیعی در سال مذکور حدود 27 هزار ریال تعیین می شد.

معاون سابق بانک مرکزی با بیان اینکه اعمال سیاست ارزی در راستای حرکت نرخارز در مسیر بهینه باشد،گفت: به هر حال اگر سیاست دولت، تثبیت نرخ ارز باشد باید در حوزه بخش های مالی، ارزی و پولی، سیاست هایی اتخاذ شود که آن تثبیت را مدیریت کند، اما زمانی که نرخ ارز بر مبنای سیاست شناور و مدیریت شده تعیین می شود باید نرخ آن بصورت طبیعی افزایش یا کاهش یابد، در این حالت تورم بین المللی از تورم داخلی کاسته و ما به التفاوت آن بر روی نرخ ارز پایه افزوده می شود، در اینصورت مشخص می شود که نرخ ارز بیش از 30 هزار ریال بصورت واقعی است.

وی در ادامه افزود: همچنین بانک مرکزی چند روز پیش در بیانیه سیاستهای ارزی خود را اینگونه اعلام کرد که حفظ نوسانات نرخ ارز در چهارچوب محدوده قابل قبول و حدود روند قیمتی، مورد حمایت متغیرهای بنیادین، مورد تایید بانک مرکزی است و یکی از همین متغیرهای بنیادین نیز تفاوت تورم داخل با خارج از کشور خواهد بود.

این کارشناس مسایل اقتصادی و بانکی تصریح کرد: تغییرات بنیادین شامل مواردی از قبیل قیمت جهانی نفت، تورم داخلی و خارجی بوده و سایر موارد تاثیر کمتری را بر آن دارد.

وی در پاسخ به این سوال که چطور می توان از نوسان نرخ ارز در بازار غیر رسمی کشور جلوگیری کرد، گفت: این موضوع بستگی به سیاستهای دولت دارد، به هر حال باید توجه داشت که نرخ نفت در حدود 60 دلار بوده و منابع حاصل از آن، تکاپوی نیازهای ارزی بنگاه های اقتصادی و جامعه را نمی دهد و طبیعتا این موضوع آثار خود را بر نرخ ارز خواهد گذاشت.

مستخدمین حسینی،  بیان کرد: بانک مرکزی همانطور که اعلام کرده سیاست نرخ ارز شناور را دنبال می کند و و معتقد به متغیرهای بنیادین است، پس این تغییرات کاملا طبیعی بوده و نمی توان آن را متاثر از هیجانات عنوان کرد.

***دولت بازار ارز را کنترل کند

درعین حال یک عضو کمیسیون اقتصادی مجلس با تاکید بر لزوم مدیریت بازار ارز از سوی دولت گفت: برای مدیریت بازار ارز علاوه بر مدیریت جنبه های روانی، تدابیر و اقدامات اقتصادی مشخصی نیز لازم است که انجام شود.

عطا الله حکیمی در گفت و گو با خانه ملت با انتقاد از رشد قیمت ارز در بازار گفت: نرخ ارز در کشور متاثر از دلایل مختلفی است که بخشی از آن به دلایل اقتصادی ارتباط دارد و بخشی از آن ناشی از دلایل روانی می شود.

نماینده مردم در مجلس شورای اسلامی ادامه داد: باید پذیرفت از دلایل اصلی که باعث شد در سال گذشته بازار ارز از ثبات نسبی برخوردار باشد جنبه روانی حضور پرشور مردم در انتخابات ریاست جمهوری و همچنین موضوع انجام مذاکرات هسته ای ایران با گروه 1+5 بود این در حالی است که برای مدیریت بازار ارز علاوه بر مدیریت جنبه های روانی، تدابیر و اقدامات اقتصادی مشخصی نیز لازم است اتخاذ شود.

این نماینده مردم در مجلس نهم افزود: وجود رکود در اقتصاد کشور باعث کاهش معاملات اقتصادی و تقاضا در بازار شده که این موضوعات نیز به نوعی اقتصاد کشور را تضعیف کرده که باید رفع شوند.

حکیمی با بیان اینکه مذاکرات هسته ای برای کشور نتیجه نداشته است، گفت: آمریکا و عربستان با همراهی همدیگر تلاش می کنند که قیمت نفت کاهش یابد تا ایران را تحت فشار قرار دهند تا در مذکرات هسته ای نظر خود را تعدیل کند البته تحریم روسیه و کاهش پولی ملی این کشور نیز در افزایش قیمت دلار تاثیر گذار بوده است.

وی با تاکید بر لزوم دست یابی به اهداف اقتصاد مقاومتی گفت: باید ساختار اقتصاد کشور در تمامی جهات ترمیم شود تا ثبات پایدار در اقتصاد کشور به وجود آید.

این عضو کمیسیون اقتصادی مجلس یادآور شد: مسئولان اقتصادی دولت باید بازار ارز را مدیریت کنند و فعالیت های خود را به برگزاری همایش محدود نکند.

***نوسانات ارزی، نظام تصمیم گیری مختل می کند

همچنین یک عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس با بیان آنکه نوسات ارزی نظام تصمیم گیری و برنامه های میان و بلندمدت اقتصادی را دچار اخلال می کند، گفت: وقتی نرخ ارز قابل پیش بینی نباشد، فعالان اقتصای نمی دانند با چه نرخی قراردادهای خود را منعقد کنند بنابراین همه فعالیت ها تعطیل می شود.

جعفر قادری با تاکید براینکه دولت باید به سرعت روند افزایش نرخ ارز را مدیریت کند، افزود: هرگونه تعلل در واکنش به شرایط موجود بازار، ممکن است در آینده انرژی و هزینه بیشتری را به سیاستگذاران پولی کشور تحمیل کند.

وی تصریح کرد: بانک مرکزی سال گذشته تک نرخی کردن ارز را هدفگذاری کرد تا شکاف میان نرخ رسمی و بازار کمتر شود اما چنانچه افزایش اخیر نرخ ارز ادامه یابد و یا پایدار بماند، بانک مرکزی از هدف تعیین شده دور خواهد ماند.

نماینده مرم شیراز در مجلس شورای اسلامی با اشاره به موضوع چند ماه قبل بازار ارز که در واکنش به تحولات مثبت هسته ای و مذاکرات ایران و کشورهای غربی روندی کاهشی در پیش گرفت، افزود: در آن هنگام، بانک مرکزی بلافاصله وارد عمل شد و با این استدلال که نرخ ارز باید ثبات داشته باشد، مانع کاهش مضاعف نرخ ارز شد اما اکنون که وضع معکوس شده و بازار در جهت افزایش قیمت ها به حرکت درآمده، انتظار این است که نهاد مجری سیاست های پولی کشور برای کنترل قیمت ارز وارد بازار شود.

وی با اشاره به آنکه بانک مرکزی در هر حالت کاهش یا افزایش نرخ ارز می تواند وارد بازار شود، افزود: هنگامی که کاهش نرخ ارز را داریم، اگر امید به کاهش نرخ ارز در قالب نوسانات کوتاه مدت باشد، بانک مرکزی باید ورود پیدا کند و اجازه ادامه نوسانات را ندهد و هنگامی که افزایش نرخ ارز را داریم در صورتی که بانک مرکزی منابع مالی لازم در اختیار داشته باشد، باید ورود پیدا کند و جلوی نوسانات را بگیرد.

قادری با بیان آنکه بانک مرکزی و دولت مایل نیستند، آرامشی که چند ماه اخیر به واسطه ثبات نرخ ارز و بهبود برخی متغیرهای کلان اقتصادی از جمله تورم در کشور بوجود آمده است، دستخوش نا آرامی شود، افزود: طی 3 هفته گذشته رئیس کل بانک مرکزی، وزیر اقتصاد و حتی رئیس جمهوری با اظهارات خود سعی در کنترل بازار ارز داشته اند اما قیمت ها به طور مقطعی کاهش یافت و دوباره بازار مسیر خود را طی کرد.

وی با تاکید براینکه روند نوسانات ارزی نباید ادامه پیدا کند، افزود: بازار ارز بدون تردید باید تحت مدیریت دولت قرار گیرد، سیاست تثبیت نرخ ارز با سیاست بودجه ای انقباضی همراه شود و سیاست بازرگانی به نفع تولید ملی تنظیم و از اقشار کم درآمد جامعه حمایت شود.

*** مردم وارد بازی دلالان نشوند

دراین خصوص اما رئیس کمیسیون برنامه، بودجه و محاسبات مجلس درباره دلایل افزایش نرخ ارز در یک ماه گذشته گفت: تنها دلیلی که برخی از دلالان می‌‌خواهند در مقطع کنونی بازار ارز را ملتهب کنند این است که ارزهای خود را با نرخ بالا به فروش برسانند و مردم آگاه باشند که ناخواسته در بازی دلالان برای افزایش نرخ ارز قرار نگیرند.

غلامرضا تاج گردون در گفت ‌و گو با خانه ملت درباره تحولات اخیر بازار ارز گفت: نوسانات بازار ارز در یک ماه گذشته به دلیل تاثیرات روانی بوده و خیلی از دلایل اقتصادی پیروی نکرده است.

نماینده مردم گچساران وباشت در مجلس شورای اسلامی ادامه داد: باید پذیرفت بعد از شروع فعالیت دولت یازدهم از فعالیت دلالان در بازارهای مختلف مانند ارز و سکه جلوگیری شد بنابراین برخی‌ها در مقاطع زمانی کوتاه می‌خواهند جریان دلالی را تقویت کنند.

تاج‌گردون افزود: در حال حاضر فعالیت‌های صرافی‌ها کنترل می‌شود بنابراین احتمال تکرار نوسانات شدید ارزی مانند آنچه که در سال‌های گذشته اتفاق افتاد، بسیار کم است.

وی ادامه داد: یکی از دلایل افزایش شدید نرخ ارز در سال‌های گذشته به دلیل بلوکه شدن دارایی‌های ایران در خارج از کشور بود که معمولا فضای روانی نیز با آن موضوع همراه می‌شد که این موضوع به رشد نجومی قیمت ارز منجر شد.

نماینده مردم گچساران وباشت در مجلس  ادامه داد: تنها دلیلی که برخی از دلالان می‌‌خواهند در مقطع کنونی بازار ارز را ملتهب کنند این است که ارزهای خود را با نرخ بالا به فروش برسانند و مردم آگاه باشند که ناخواسته در بازی دلالان برای افزایش نرخ ارز قرار نگیرند.

رئیس کمیسیون برنامه، بودجه و محاسبات مجلس یادآور شد: انضباط مالی دولت در سال جاری باعث کنترل نرخ رشد تورم شد بنابراین در صورت ادامه این انضباط مالی از افزایش نرخ تورم جلوگیری می‌شود.