حذف فساد با تک نرخی شدن؛ چه کسی به بازار، ارز می ریزد؟

این درحالی بود که دولت اصلاحات با استفاده از برخی توانمندی‌های اقتصادی خود توانسته بود تقریبا نرخ ارز را به سوی یکی شدن هدایت و زمینه ثبات اقتصادی در ایران را فراهم کند.
از همان زمان تاکنون کارشناسان متعددی درباره اهمیت واقعی شدن قیمت ارز در ایران یا همان تک نرخی شدن این واحد پول بین‌الملل درحالی سخن‌گفتند که رفته رفته نرخ ارز در ایران دو یا سه نوع متفاوت شد ؛ یکی نرخ رسمی‌بانک مرکزی بود و دیگری مربوط به اتاق مبادلات که در نهایت بازار آزاد نرخ دیگری را برای ارزهای خارجی تعیین می‌کرد.
 همین موضوع باعث شده بود تا فعالیت‌های اقتصادی ایران دچار بی‌نظمی‌شده و افزایش قیمت درپی آن به نظام اقتصاد خانواده تحمیل شود، از این رو دولت و بانک مرکزی در دوره‌های مختلف با اعمال قوانینی جدید در این زمینه گام برداشتند. حال با توجه به آخرین دستورالعمل بانک مرکزی مبنی بر برخورد با صرافی‌های متخلف در زمینه ارز این سوال در ذهن اکثر فعالان اقتصادی شکل گرفته که آیا دوباره حرکت تک نرخی شدن نرخ ارز از سوی دولت آغاز شده است؟

  حمایت از تولید داخلی با تک نرخی شدن ارز
با توجه به تحولات اقتصادی به دلیل تغییرات مکرر نرخ ارز در کشورمان اکثر کارشناسان براین اعتقاد بودند که باید برای حفظ تولید و حمایت از تولیدات داخلی کشورمان نظام بانکی یا همان بانک مرکزی به عنوان متولی اصلی کنترل نرخ ارز با اقدامی‌هدفمند و هماهنگ در این زمینه گام برداشته و زمینه تک نرخی شدن نرخ ارز را فراهم کند.
وحید شقاقی عضو هیات علمی‌دانشگاه علوم اقتصادی در خصوص ضرورت اجرای سیاست تک نرخی کردن ارز می‌گوید: یکی از سیاست‌های دولت باید تک نرخی شدن ارز در اقتصاد باشد.
وی تصریح کرد: دولت باید ضمن ثبات بخشیدن به فضای اقتصادی، نرخ ارز بهینه و واقعی را مشخص کند.
شقاقی خاطرنشان کرد: نرخ ارز بهینه بخش‌های مختلف اقتصادی اعم از بخش مالی، تجاری و بخش واقعی اقتصاد باید تأمین شده و نرخ ارز دچار نوسانات متعدد نشود.
عضو هیات علمی‌دانشگاه علوم اقتصادی افزود: دولت باید با برنامه ریزی جامع، سوداگری در بخش‌های غیرمولد را حذف و نقدینگی را به سمت تولید هدایت کند.
او با بیان آنکه باید سوداگری و نقدینگی در دسترس مردم به سمت تولید هدایت شود، گفت: در آن صورت امکان سوداگری در بازار ارز و هجوم نقدینگی‌های سرگردان در بازار حتی در شرایط افزایش ریسک اقتصادی کمتر خواهد بود چرا که نقدینگی سرگردان وجود نخواهد داشت تا به سمت دلالان در بازار ارز سوق یابد.

 پژویان: حذف فساد با تک نرخی شدن
جمشید پژویان با مثبت ارزیابی کردن طرح تک‌نرخی شدن ارز گفت: هر گاه ارز چند نرخی شده در کنار آن زمینه فساد نیز ایجاد شده است، پس باید به سمت تک نرخی شدن ارز حرکت کنیم.
عضو سابق شورای رقابت  تصریح کرد: وقتی ارز چند نرخی می‌شود برخی افراد تلاش می‌کنند با استفاده از قدرت رانت خود کالاهایی را با ارز مرجع وارد کنند و با ارز مبادله‌ای به فروش رسانند، همان طور که شبیه به آن را مشاهده کردیم به همین دلیل اگر به سمت ارز تک نرخی حرکت کنیم احتمال رانت خواری و فساد نیز کاهش می‌یابد.
او اصلی ترین دلیل افزایش قیمت ارز را تحریم‌ها دانست و گفت: حالا که این شرایط در اقتصاد کشور به وجود آمده باید سعی کنیم حداکثر ثبات را در بازار خود به وجود آوریم تا ان‌شاء‌ا... با کاهش تحریم‌ها وضعیت ارز نیز بهبود یابد.

 برخورد با متخلفان
در همین حال، روز گذشته معاون نظارت بانک مرکزی حجم بالایی از ارز تزریقی به بازار آزاد را مربوط به صادرکنندگان عنوان کرد و از پلمب شدن صرافی‌های متخلف خبر داد.
حمید تهرانفر درباره اینکه ابلاغیه اخیر بانک مرکزی برای تعیین میانگین نرخ ارز از سوی کانون صرافان این ابهام را ایجاد می‌کند که مگر صرافان تامین کننده و تزریق کننده ارز در بازار آزادند که باید نرخ را نیز تعیین کنند، اظهار کرد: خیر صرافان واردکنندگان ارز به بازار نیستند، اما کانون تشکلی با انتخاب صرافان است که مدیریت آنها می‌تواند هر ساله با انتخاباتی که در بین صرافان رخ می‌دهد تغییر کند که البته ارتباط بسیار نزدیک و خوبی با بانک مرکزی داشته و اینکه در بازار چه می‌گذرد، بانک مرکزی باید چه اقدامی‌انجام دهد که به نفع بازار ارز باشد، صرافان چه نیازهایی دارند که بانک مرکزی به آن پاسخ دهد و سایر ضروریات را از طریق آن دریافت می‌کنیم.
معاون نظارت بانک مرکزی با اشاره به اینکه برای تعیین نرخ ارز در بازار مرجع خاصی وجود نداشته و کافی است که فردی به صورت غیر واقعی و جعلی خود را علم دار بازار معرفی کرده و صرافی‌ها به او تأسی کنند، گفت: در روش جدید ابلاغی بانک مرکزی، کانون صرافان نرخ‌های ارز صرافی‌ها را دریافت کرده و میانگین موزون آن را هر یک ساعت یکبار اعلام کرده و نرخ قابل اجرا در بازار تعیین می‌شود.

چه کسی به بازار ارز می‌ریزد؟
تهرانفر در مورد اینکه عنوان می‌شود برخی ارگان‌های خاص تامین کننده ارز در بازار آزاد هستند، یادآور شد: به هر حال صادرکنندگان، ارز حاصل از صادرات را در بازار ارز به فروش می‌گذارند و با توجه به اینکه گاهی حجم صادرات از حدود چهار تا 10 میلیارد دلار متغیر است که به بازار تزریق می‌شود در همین حد کار کرده و بیشتر نیست.
او توضیح داد: شرکت‌های معتبر ارز خود را به صرافی‌های معتبر واگذار کرده و برای فروش به دلالان نمی‌سپارند و منابع این واسطه‌ها از طریق مردم عادی تامین می‌شود. وی با تاکید براینکه باید روزی دلالانی که هیچ قاعده‌ای برای فعالیت ندارند از بازار جمع شوند، ادامه داد : این در حالی است که صرافانی هم که غیر مجاز بوده و به کانون صرافان وصل نیستند فضایی برای کار کردن نخواهند داشت؛ بنابراین توصیه می‌کنم که تمامی‌صرافان اگر می‌خواهند که صراف باقی بمانند برای دریافت یا تمدید مجوز به بانک مرکزی مراجعه کنند تا دیر نشده در فضای مناسبی که برای آنها مهیا شده فعالیت کنند. وی همچنین از اقدام بانک مرکزی نسبت به پلمب تعدادی از صرافی‌های فردوسی سخن گفت و افزود: این صرافی‌ها مجوز نداشته و برخی هم صرافی‌هایی بودند که مجوزشان مربوط به اتحادیه طلا و جواهر بوده و باطل شده بود اما برای دریافت مجوز اقدام نکرده بودند.
معاون نظارت بانک مرکزی تاکید کرد که در حالی روند جدی این بانک برای مقابله و پلمب صرافی‌های بدون مجوز و متخلف ادامه خواهد داشت که ما قصد ایجاد مشکل برای آنها را نداریم، اما اگر در این باره ورود نکنند مسئولیت هم با خودشان است.