انگیزه‌ای برای ادامه مسیر تولید نداریم!

به گزارش باشگاه آلومینیوم، محمدعلی یاری‌خواه، در گفت‌وگو با فلزات آنلاین بیان کرد: در حال حاضر اکثر واحد‌های تولیدی فعال در صنعت آلومینیوم، با کمتر از توان خود مشغول به فعالیت هستند؛ به طوری که می‌توان گفت این واحدها حداکثر با حدود ۶۰ درصد ظرفیت خود مشغول به‌کار هستند. گفتنی است که اکنون نوسان نرخ ارز و صادرات شمش با قیمت‌های پایین‌تر از قیمت‌های جهانی به کشور ترکیه برای تولیدکنندگان و صادرکنندگان محصولات نهایی مشکل‌ساز شده است؛ باید اضافه کنم که شمش آلومینیوم صادراتی حتی با قیمتی کمتر از قیمت‌های داخلی در دسترس تولیدکنندگان ترک قرار می‌گیرد. در صورتی که اگر شمش آلومینیوم به مقدار کافی در اختیار تولیدکنندگان ایرانی قرار بگیرد، آن‌ها با تولید محصولات نهایی هم ارزش افزوده بیشتری را برای کشور به ارمغان می‌آورند و هم چرخ صنعت با سرعت بیشتری به گردش در خواهد آمد. متاسفانه به دلایل نامعلومی مشخص نیست که چرا شمش آلومینیوم با این قیمت در داخل عرضه شده و با قیمتی کمتر در اختیار تولیدکنندگان ترک قرار می‌گیرد. لازم به ذکر است که قیمت ضایعات آلومینیومی بر اساس قیمت شمش تعیین می‌شود و نوسان آن بر قیمت قراضه تاثیرگذار است. در این صورت اگر قیمت شمش در داخل کاهش پیدا می‌کرد، تولیدکنندگانی که محصولات درجه دو خود را به عراق صادر می‌کنند، سود بیشتری به دست می‌آوردند. همچنین بازار‌های داخلی با رکود مواجه بوده و میزان تقاضا برای محصولات بسیار کاهش یافته است؛ به طوری که تولیدکنندگان هزینه خرید ضایعات را بعد از ۲۰ روز پرداخت می‌کنند.

صادرات علاج کار نیست

وی در خصوص صادرات شمش آلومینیوم، عنوان کرد: متاسفانه هیچ نظارت دقیقی از سوی سازمان‌های مربوطه در خصوص صادرات شمش صورت نمی‌گیرد و تولیدکنندگان بزرگ به راحتی آن را صادر می‌کنند اما تولیدکنندگان محصولات نهایی پس از خرید شمش از بورس کالا باید گزارشی مبنی بر فروش محصولات به سازمان امور مالیاتی کشور ارائه دهند. باید به این نکته اشاره کنم که حدود چهار سال است که این تولیدکنندگان با کنترل عرضه شمش در بازار‌های داخلی، در تلاش هستند تا تب تقاضا فروکش نکرده و تولیدکنندگان صنایع پایین‌دستی برای رفع نیاز خود ناچار به خرید شمش با هر قیمتی باشند؛ برای رفع نیاز تولیدکنندگان داخلی به مواد اولیه، باید به طور هفتگی ۱۱ هزار تن شمش آلومینیوم در بورس کالا عرضه شود اما حداکثر میزان عرضه حدود چهار هزار تن است. گفتنی است که قیمت شمش آلومینیوم عرضه شده در بورس کالا در این هفته ۱۱۰ هزار تومان به ازای هر کیلوگرم تعیین شد که با احتساب ارزش افزوده، قیمت نهایی آن به ۱۱۵ تا ۱۱۶ هزار تومان به ازای هر کیلوگرم رسید اما قیمت تمام شده شمشی که در کشور ترکیه به فروش می‌رسد با احتساب کرایه حمل‌و‌نقل و ارزش افزوده، ۱۰۴ هزار تومان به ازای هر کیلوگرم است. لازم به ذکر است که به دلیل نوسان قیمت شمش در بورس کالا، در انعقاد قرارداد‌های خود با مشتریان خارجی تعلل می‌‌کنیم زیرا در سال‌های گذشته با افزایش قیمت شمش متضرر شده و ما ملزم به تحویل محصول بودیم.

مدیرعامل شرکت مجتمع آلومینیوم بابک در پاسخ به این سوال که با توجه به قیمت بالای داخلی شمش آلومینیوم، چرا تولیدکنندگان بزرگ آن در کشور به فروش نمی‌رسانند، توضیح داد: در داخل تولیدکنندگان بهای شمش را به صورت ریالی پرداخت کرده و تولیدکنندگان ترک بهای آن را به صورت دلاری می‌پردازند؛ به همین دلیل احتمال می‌دهیم که تولیدکنندگان شمش برای تامین منابع ارزی خود، آن را به کشور ترکیه صادر می‌کنند. متاسفانه این موضوع ضربه‌های جبران‌ناپذیری را به صنعت کشور وارد می‌کند زیرا انرژی و منابع داخلی کشور ارزان صادر شده و صنعتگران ایرانی باید تاوان آن را بپردازند. گفتنی است که تولیدکنندگانی که در زمینه صادرات فعالیت دارند، می‌توانند هزینه شمش را به صورت ارزی پرداخت کنند اما در این شرایط ما هم انتظار داریم تا قیمت شمش آلومینیوم در کشور کاهش پیدا کند که در پی آن با کاهش قیمت تمام شده محصول و افزایش تقاضا برای محصولات ایرانی روبه‌رو خواهیم بود. همچنین با کاهش قیمت دیگر رقابت منفی بین خریداران شکل نگرفته و تولیدکنندگان می‌توانند به مقدار کافی مواد اولیه را تهیه کنند؛ لازم به ذکر است که قیمت پروفیل آلومینیوم رنگ شده صادراتی، دو هزار و ۸۷۰ دلار به ازای هر تن است. متاسفانه بارها موضوع عرضه شمش آلومینیوم با قیمتی مناسب در سازمان‌های دولتی و تشکل‌های بخش خصوصی مطرح شده اما کسی پاسخگو نبوده و نتیجه‌ مطلوبی حاصل نشده است. نکته مهم دیگری که باید به آن اشاره کنم این است که برخی تولیدکنندگان امکان صادرات مستقیم را نداشته و واسطه‌گران شمش آلومینیوم را صادر می‌کنند که همین موضوع باعث شده تا این افراد سودهای کلانی را نصیب خود کنند.

انبوهی از مشکلات در مسیر تولید

یاری‌خواه در خصوص سایر چالش‌های تولیدکنندگان، اذعان کرد: در حال حاضر حاشیه سود صنایع پایین‌دستی آلومینیوم به شدت کاهش یافته است و دولت تولیدکنندگان را تحت فشار قرار داده تا آن‌ها ارز حاصل از صادرات را به نرخ‌های دولتی بفروشند؛ در صورتی دولت هیچ یارانه‌ای برای خرید مواد اولیه در اختیار تولیدکنندگان قرار نداده و آن‌ها برای اینکه نظر مشتریان خارجی را جلب کنند، باید محصولات را با قیمت‌هایی پایین‌تر بفروشند زیرا با احتساب هزینه‌های گمرک و… حدود ۱۰ درصد قیمت محصول افزایش می‌یابد؛ باید گفت که به دلیل فروش محصولات با قیمت‌های پایین و رفع تعهد ارزی، دیگر صادرات برای ما توجیه‌پذیر نیست. همچنین کمبود نیروی کار نیز به معضل بزرگی برای صنایع تبدیل شده است و تولیدکنندگان برای جذب نیروی کار خارجی و یا نیروی انسانی از سایر استان‌های کشور با اما و اگرهای فراوانی مواجه هستند؛ گفتنی است که این شرکت در استان آذربایجان شرقی واقع شده و این استان با کمبود ۱۵ هزار نفر نیروی کار دست به گربیان است. همان طور که ذکر شد تولیدکنندگان برای جذب نیروی کار از سایر استان‌ها هم با چالش مواجه هستند زیرا افراد به دلیل تفاوت در گویش‌ها و زبان و یا به دلیل مشکلاتی در خصوص محل اقامت، تمایلی به کار در استان‌های دیگر ندارند؛ اگر هم کارفرما به دنبال ساخت خوابگاه برای کارکنان باشد، باید با مشکلات بیشتری درگیر شود. در کنار این موارد برخی واحد‌های تولیدی با پرداخت کمی حقوق بیشتر به افراد، نیروی‌های آموزش دیده سایر کارگاه‌ها را جذب می‌کنند. همچنین در حال حاضر شاهد هستیم که نیروی کار ایرانی به دلیل وعده‌های واهی و شرایط کاری آسان به کشور‌های دیگر مهاجرت می‌کنند؛ در صورتی که شرایط در واقعیت اینگونه نبوده و دولت باید از رخداد این اتفاقات جلوگیری کند. لازم به ذکر است که ما در شرکت مجتمع آلومینیوم بابک ظرفیت اشتغال‌زایی برای ۵۰ نفر را داریم اما به دلیل مشکلات فراوان مجبور به تعدیل نیرو شده و اکنون با ۱۶ نفر به فعالیت خود ادامه می‌دهیم.

وی در همین راستا ادامه داد: متاسفانه باید گفت که وعده‌های فراوانی در خصوص حمایت از تولیدکنندگان داده می‌شود اما گامی برای عملی کردن آن‌ها برداشته نمی‌شود. به عنوان مثال ما اکنون نزدیک به یک سال است که به دلیل اشتباه محاسباتی درگیر چالش‌های اخذ کارت بازرگانی برای صادرات محصولات هستیم. گفتنی است که ما محصولات خود را به کشور ترکیه صادر می‌کنیم و در کنار آن به دنبال صادرات به کشور‌های اروپایی نیز هستیم اما به سبب وجود تحریم‌ها این امر امکان‌پذیر نیست. مشتریان عراقی هم تنها به دنبال محصولاتی با قیمت پایین بوده و کیفیت را در نظر نمی‌گیرند؛ در صورتی اگر تولیدکنندگان ایرانی پروفیل‌هایی با کیفیت بالا تولید کنند، آن‌ها هم ملزم به خرید محصولات باکیفیت شده و پروفیل‌های ایرانی درجه یک روانه بازار‌های صادراتی می‌شود. لازم به ذکر است که تنها مزیت تولیدکنندگان ایرانی نسبت به تولیدکنندگان خارجی، نیروی کار و انرژی ارزان قیمت است اما دولت درصدد افزایش قیمت‌هاست که تنها به دلیل اینکه واحد‌های تولیدی با این مزیت‌ها سرپا مانده‌اند، این امکان را ندارد. همچنین یکی از مشکلات ما در مسیر تولید محدودیت‌های انرژی است که ما برای رفع آن مولد برق خریداری کردیم اما برای تامین سوخت آن با چالش مواجه هستیم زیرا یا سهمیه‌ای به ما تعلق نمی‌گیرد و یا میزان سهمیه اعلام شده از سوی شرکت نفت و سازمان صمت استان متفاوت است. در صورت اخذ سهمیه، ما باید در زمان قطعی برق و روشن کردن مولد به مسئولان وزارت نفت اطلاع داده تا پلمپ مخزن سوخت را باز و مجددا با اتصال برق آن را پلمپ کنند تا بیش از نیاز مصرف نکنیم که چنین موضوعی امکان‌پذیر نیست و ما هم برای تامین سوخت به بازار آزاد روی آوردیم. علاوه‌ بر موارد فوق نبود زیرساخت‌های لازم نیز صبر تولیدکنندگان را لبریز کرده است؛ به عنوان مثال مسیر رفت‌و‌آمد کارگاه آسفالت نبوده و ما علی‌رغم پرداخت مالیات، به دلیل تغییر محدود شهری هیچ خدماتی از شهرداری دریافت نمی‌کنیم.

مدیرعامل شرکت مجتمع آلومینیوم بابک در پاسخ به این سوال که این شرکت چه اقداماتی در خصوص برندسازی انجام داده است، گفت: زمانی انجام اقداماتی در زمینه برندسازی به ثمر می‌نشیند که این موضوع در کل فرایند‌ها و بازار نهادینه شود. به عنوان مثال در حال حاضر مشتریان ترک به ما اعلام می‌کنند که محصولات را بدون برند برای آن‌ها ارسال کنیم زیرا ممکن است با مشکلاتی مواجه شوند.

یاری‌خواه در خصوص ماشین‌آلات مورد استفاده در صنعت پروفیل آلومینیومی، اظهار داشت: در حال حاضر ماشین‌سازان ایرانی با کپی‌برداری از ماشین‌آلات چینی، اقدام به ساخت دستگاه‌ها کرده‌اند اما قیمت آن‌ها دو برابر ماشین‌آلات چینی بوده و کیفیت این دستگاه‌ها نسبت به نمونه‌های اصلی پایین‌تر است. ماشین‌سازان چینی تمام فرایندهای تولید را در داخل مجموعه انجام داده و محصول نهایی را به مشتریان تحویل می‌دهند اما ماشین‌سازان ایرانی برخی از این فرایندها را به کارگاه‌های دیگر واگذار می‌کنند که همین موضوع باعث افزایش قیمت ماشین‌آلات ایرانی شده است. همچنین زمان تحویل دستگاه‌ها توسط ماشین‌سازان داخلی طولانی است اما ماشین‌سازان چینی ماشین‌آلات را در عرض چهار تا پنج ماه به مشتریان تحویل می‌دهند. گفتنی است که دستگاه‌های پرس اکستروژن ما ساخت کشور چین بوده و مشکلی در زمینه تعمیر و نگهداری آن‌ها نداریم زیرا امکان تامین اکثر قطعات از بازار‌های داخلی وجود داشته و قطعات اختصاصی نیز ظرف مدت ۱۰ روز به کشور ارسال می‌شوند. لازم به ذکر است که برخی کارگاه به دلیل استفاده از ماشین‌آلات قدیمی در خط تولید امکان صادرات محصولات را ندارند زیرا کیفیت محصول نهایی و آنودایزینگ آن‌ها متغیر بوده و این موضوع برای مشتریان خارجی قابل قبول نیست.

تصمیمات غیرکارشناسی

وی با اشاره به چالش‌های زیست‌محیطی، ابراز کرد: در حال حاضر مجوز ریخته‌گری ضایعات آلومینیوم به واحد‌هایی که در شرق استان تبریز قرار دارند اعطا شده اما در غرب استان این امکان وجود ندارد و ما باید ضایعات خود را با هزینه‌های بالاتر به کارگاه‌های ریخته‌گری دیگر انتقال دهیم. در صورتی که سازمان حفاظت محیط زیست باید امکان ذوب ضایعات را در اختیار واحدهای تولیدی قرار داده و آن‌ها را ملزم کند که هیچ آلودگی به محیط زیست وارد نکنند، نه اینکه آن‌ها را به طور کامل از این کار منع کند؛ در مقابل شاهد هستیم واحد‌هایی که خارج از شهر قرار دارند، اقدام به فیلتراسیون کوره‌ها نکرده و به راحتی ضایعات را ذوب می‌کنند و آلودگی ناشی از ذوب مواد، با وزش باد به شهرهای استان و یا سایر استان‌های همجوار انتقال می‌یابد. همچنین نکته دیگری که باید به آن اشاره کنم این است که کارشناسان سازمان حفاظت محیط زیست تولیدکنندگان را برای خرید فیلتر راهنمایی نمی‌کنند اما در سایر کشورها مشاوره‌های لازم برای خرید تجهیزات به تولیدکنندگان داده می‌شود. متاسفانه سازمان‌های دولتی تنها از منابع استفاده کرده و کارشناسان آن‌ها برای رفع مشکلات به واحد‌های تولید مراجعه نمی‌کنند و خود تولیدکنندگان باید با بروکراسی‌های اداری طولانی پیگیر امور شوند؛ در صورتی که تولیدکنندگان باید تمام تمرکز خود را روی فرایندهای تولید بگذارند تا با آرامش ذهنی شرایط را مدیریت کرده و امکان رقابت با رقبا را داشته باشند.

مدیرعامل شرکت مجتمع آلومینیوم بابک در پایان خاطرنشان کرد: اگر شرایط بر همین روال ادامه یابد، به فعالیت خود در صنعت آلومینیوم خاتمه خواهیم داد. باید اضافه کنم که در زمان رخداد حوادث حتی با داشتن بیمه رفع مسئولیت مدنی کارکنان، همواره کافرما مقصر شناخته می‌شود و باید به سازمان‌های قضایی مراجعه کند؛ در صورتی که در این مواقع باید بیمه پاسخگوی این نهادها بوده و خسارت را بپردازد. همچنین اکنون نوع بیمه کارفرما بعد از ۹ سال به بیمه اختیاری تغییر پیدا کرده است که در صورت ورشکستگی و یا از بین رفتن سرمایه، بیمه بیکاری و یا از کارافتادگی به ما تعلق نمی‌گیرد.