استفاده از منابع بلوكه‌ شده ايران در هند براي توسعه آلومينيوم

در تيرماه سال گذشته بود كه رييس كل بانك مركزي در حاشيه جلسه هيات دولت، وجوه بلوكه شده بانك مركزي در خارج از كشور را 23ميليارد دلار اعلام كرد. در آن زمان كه بحث پول‌هاي بلوكه شده در كشورهاي آسيايي و اروپايي داغ بود، ولي‌الله سيف گفته بود كه منابع مالي بلوكه شده در كشورهايي چون ژاپن، كره جنوبي و امارات متحده عربي وجود دارد كه رقم اين پول‌ها را نيز در كشور هند 6ميليارد دلار عنوان كرد. بنابراين حدود 6ميليارد دلار از منابع ايران هم در كشور هند وجود دارد كه متعلق به دولت و به مالكيت بانك مركزي درنيامده است. حال، در اين بازه زماني هندي‌ها چشم به صنعت آلومينيوم كشورمان دوخته‌اند و قصد دارند تا در اين حوزه سرمايه‌گذاري‌هاي مشتركي رادر پروژه‌هاي جنوب ايران انجام دهند.  آريا صادق نيت حقيقي، دبير سنديكاي صنعت آلومينيوم توضیح می دهد:

آقاي صادق نيت حقيقي، اين روزها شاهد ورودهيات‌هاي سياسي و اقتصادي هند به كشورمان هستيم. بعد از اجراي برجام نيز هيات بخش خصوصي براي رايزني در تامين زيرساخت‌ها به كشورمان ورود پيدا كردند و امروز نيز بحث‌هايي همچون تامين زيرساخت‌ها و سرمايه‌گذاري مشترك در بخش آلومينيوم نيز از سوي شركت‌هاي هندي شدت گرفته است. حال، شما به عنوان نماينده بخش خصوصي كشور اين نوع رايزني‌ها را چه ميزان جدي مي‌پنداريد؟

هيات‌هاي سياسي هندي براي بار نخست است كه براي رايزني در مبادلات اقتصادي و افزايش حجم مبادلات تجاري به كشورمان ورود پيداكرده‌اند. البته بعد از جمع‌بندي مذاكرات بين‌المللي ميان گروه 1+5 هياتي تجاري براي رايزني در تامين زيرساخت‌هاي چابهار و مناطق آزاد و شروع سرمايه‌گذاري در صنعت آلومينيوم ورود پيدا كردند كه در آن زمان بحث‌ها در حد حرف باقي ماند. حال، دردوران پسابرجام كشورهاي آسيايي از جمله هند نيز مشتاق‌ است تا در حوزه‌هاي صنعتي و معدني نيز سرمايه‌گذاري مشترك خود را با طرف ايراني كليد زند. ايران بازار 80ميليون نفري را در اختيار دارد و با منابع ارزاني كه دراختيار سرمايه‌گذار قرارخواهد داد به نظر مي‌رسد كه اين نوع رايزني هيات‌ها به مرحله عملياتي رسيده است. به هرحال، هند نيز تامين‌كننده مواد اوليه صنعت آلومينيوم محسوب مي‌شود كه در زمان تحريم نيز براي تامين اين مواد، تولدكنندگان اين حوزه با مشكلات عديده‌يي مواجه شدند. با ورود هيات‌هاي بلند پايه هند، شركت‌هاي هندي درصدد سرمايه‌گذاري در آلومينيوم چابهار هستند كه اين طرح را تكميل و زنجيره توليد آن را گسترش دهند.

ما در زمان تحريم ارتباط‌هاي بانكي‌مان با هند نيز قطع شد و مبادلات اقتصادي نيز بطور چشم‌گيري كاهش يافت. همانطور كه اشاره كرديد هند به عنوان تامين‌كننده مواد اوليه صنعت آلومينيوم به شمار مي‌رود، در اين بازه زماني كه همچنان ما شاهد مشكلات ارتباط بانكي با كشورها هستيم. چه برنامه‌يي را براي واردات آسان مواد اوليه اين صنعت در نظر داريد؟ هم‌اكنون نيز وضعيت تامين مواد اوليه آلومينيوم چگونه است؟

بوكسيت سنگ معدن فلز آلومينيوم بوده كه عمده‌ترين منبع براي تهيه آلومينيم است و آلومينا نيز يكي از مواد سراميكي مهم است كه داراي كاربردهاي متنوعي در زمينه‌هاي مختلف است كه ايران براي تهيه اين دو نسخه از مواد اوليه با مشكلات متعددي در زمان تحريم مواجه شد بطوري كه بسياري از واحدهاي توليدي براي دستيابي به مواد اوليه اين صنعت از طريق واسطه آن را وارد مي‌كردند. هم‌اكنون نيز واحدهاي توليدي آلومينيوم بنا به شرايط بد بازار جهاني و افزايش ميزان ركود با تعطيلي يا ظرفيت كمتر از 50درصد مواجه هستند.

آيا تشكل‌هاي بخش خصوصي همانند سنديكاي آلومينيوم در جريان مذاكرات بر سر سرمايه‌گذاري مشترك اين صنعت قراردارند يا عقد قراردادها همچنان از سوي دولت انجام مي‌شود؟

در جريان ورود هيات‌هاي اقتصادي و انجام عقد قرارداد با شركت‌هاي هندي هيچ مذاكره‌يي با سنديكاي صنعت آلومينيوم نشده است. درواقع، در انجام طرح‌هاي توسعه‌يي قرار شد كه ايميدور با هندي‌ها مذاكرات را انجام دهند؛ چراكه يكي از برنامه‌هاي داراي اولويت ايميدرو در سال 95 جذب سرمايه‌گذاران خارجي است، كه هم‌اكنون اين سازمان با ورود هيات هندي كار خود را براي توسعه و جذب سرمايه‌گذاري خارجي در بخش معدن كليد زده است.

 شركت دنيلي ايتاليا ازجمله كشورهايي است كه قصد سرمايه‌گذاري با كشورمان را داشت. البته در چند ماه اخير نيز هيات‌هاي چيني در بحث سرمايه‌گذاري آلومينيوم شركت كردند. پرونده سرمايه‌گذاري اين شركت‌ها به كجا رسيد؟

بله علاوه بر هند نيز ديگر كشورها از جمله ايتاليا و چين نيز براي توسعه بخش معدن و تامين زيرساخت‌هاي عمراني ايران اعلام آمادگي كردند. با ورود هيات‌هاي چيني و ايتاليايي نيز قرار شد طرح‌هاي قديم ايرالكو با حضور سرمايه‌گذاران چيني تكميل شود. به‌واقع، هندي‌ها نيز قرار است در آلومينيوم جنوب و چابهار و براي طرح‌هاي توسعه‌يي سرمايه‌گذاري دوجانبه انجام دهند. باتوجه به اينكه مهم‌ترين معضل يعني (تحريم‌ها) بر سر راه اقتصاد ايران كنار رفته است اما همچنان ما با معضلاتي همچون نبود سرمايه در گردش در واحدهاي توليدي، عدم ارتباط‌‌گيري با بانك‌هاي كشورها همچنان پابرجاست و آلومينيوم‌كاران نيز براي تهيه مواد اوليه با مشكل رو به رو هستند.

باتوجه به نامگذار امسال مبني بر اقتصاد مقاومتي اقدام و عمل، تشكل‌ها براي برطرف كردن معضلات بر سر راه اقتصاد و تحقق اين شعار چه اقداماتي را انجام داده‌اند؟

ما همچنان از چند سال گذشته تاكنون شاهد پول‌هاي بلوكه شده در هند هستيم. در تيرماه سال گذشته بود كه رييس كل بانك مركزي در حاشيه جلسه هيات دولت، وجوه بلوكه شده بانك مركزي در خارج از كشور را 23 ميليارد دلار اعلام كرد. در آن زمان كه بحث پول‌هاي بلوكه شده در كشورهاي آسيايي و اروپايي داغ بود، ولي‌الله سيف گفته بود كه منابع مالي بلوكه شده در كشورهايي چون ژاپن، كره جنوبي و امارات متحده عربي وجود دارد كه رقم اين پول‌ها را نيز در كشور هند 6ميليارد دلار عنوان كرد. بنابراين حدود 6ميليارد دلار از منابع ايران هم در كشور هند وجود دارد كه متعلق به دولت و به مالكيت بانك مركزي درنيامده است. سنديكاي آلومينيوم نيز با دولتمردان نشستي دوجانبه برگزار كرد كه در اين نشست اهالي بخش‌خصوصي پيشنهادي را مبني بر استفاده بخش خصوصي از اين منابع مالي به‌نفع توليد آلومينيوم كشور داد.  به هرحال، شريك تجاري آلومينيوم‌كاران نيز هندي‌ها هستند و براي توليد اين مواد صنعتي هنوز نيز ايران مواد خود را از اين كشور وارد مي‌كند. درواقع، قرار شد زنجيره توليد ايرالكو با استفاده از منابع مالي بلوكه شده گسترش يابد. البته علاوه بر اين موضوع نيز فعالان بخش خصوصي اين صنعت با ستاد تنظيم بازارز جلساتي داشتند، كه دراين جلسه نيز مشكلات عدم فروش محصولات آلومينيومي مطرح شد.

حال، با اين اوصاف توليد و صادرات اين صنعت را در نيمه نخست سال جاري چطور ارزيابي مي‌كنيد؟

متاسفانه بنا به وضعيت نامناسب بازارهاي جهاني و افت ميزان توليد، صادرات اين محصول به صفر رسيده است. متاسفانه دولتمردان بر اين باورند كه قيمت محصولات اين صنعت بايد افزايش يابد كه اين نوع اقدامات دستوري درنهايت به ضرر بخش توليد كشور تمام خواهد شد.